تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد | کد Li۲۰۸

پیوند کبد یک روش درمانی برای افرادی است که بافت کبد آنها از بین رفته و دیگر کارایی لازم را ندارد. در این روش کبد سالم با عمل جراحی بجای کبد آسیب دیده قرار میگیرد.کبد سالم میتواند از طرف بیمار مرگ مغزی شده و یا انسان زنده باشد.
زمانی بیمار به عنوان کیس پیوند کبد مطرح میشود که کبد از کار افتاده باشد و این میتواند ناشی از یک عفونت، بیماری حاد یا مصرف یک داروی خاص باشد که به صورت حاد کبد را از بین میبرد و یا اینکه در طی بیماری های مزمن دیگر مثل هپاتیت، کبد چرب و ... در طول مدت زمانی طولانی و به تدریج بافت کبد از بین رفته و موجب نارسایی کبد شود.
پیوند به دو صورت از فرد زنده و یا از فرد مرگ مغزی شده میتواند صورت گیرد، در پیوند کبد از فرد زنده که در بیماران با شرایط حاد و وخیم بیماری صورت میپذیرد بخشی از کبد فرد زنده به بیمار پیوند داده میشود، این بخش برداشته شده از کبد در هر دو نفر پس از چند هفته رشد کرده و به اندازه نرمال آن میرسد.
در پیوند کبد از فرد مرگ مغزی شده بر اساس گروه خونی، اندازه بدن و سایر فاکتور ها کبد به بیمار پیوند زده میشود.
دو مشکل اصلی که بیماران تحت پیوند کبد ممکن است با آن مواجه شوند یکی پس زدن پیوند است و دیگری عفونت. در طی پس زدن پیوند سیستم ایمنی بدن کبد جدید را یک عضو ناشناخته خارجی تلقی میکند و به ان حمله میکند، از این رو ممکن است سیستم ایمنی کبد جدید را از بین برده و اصطلاحا پیوند کبد پس زده میشود.برای جلوگیری از این اتفاق به بیماران تحت پیوند کبد داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی میدهند تا فعالیت سیستم ایمنی بدن را متوقف و یا بسیار کاهش دهد.
از آنجا که با مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مستعد انواع عفونت ها میشود نیاز است تا نسبت به وضعیت پاکیزگی محیط و جلوگیری از انتقال آلودگی به بیمار تحت پیوند کبد اقدام شود. بیمارانی که پیوند کبد انجام داده اند بسیار بیشتر از سایر افراد مستعد ابتلا به انواع بیماری ها هستند.
پس از پیوند کبد نیاز است تا مراقبت های پزشکی پس از عامل از بیمار صورت گیرد و بیمار به صورت دوره ای بنابر تشخیص پزشک معالج نسبت به بررسی وضعیت بدن خود اقدام نماید.

تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد شامل دو مرحله فاز حاد پیوند کبد و فاز مزمن پیوند کبد میشود. با رعایت تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد میتوانید به بهبودی زخم و بازتوانی بعد از عمل کمک بسیار زیادی کنید.
در فاز حاد پیوند کبد که از فاصله عمل تا حدود ۳ ماه پس از عمل طول میکشد نیاز است تا تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد دارای انرژی بیشتری باشد تا فشار ناشی از استرس عمل بر روی بدن بیمار را جبران کند. بنابر این انرژی تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد فاز حاد بیشتر از فاز مزمن پیوند کبد است.
بعلاوه نیاز است که تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد در فاز حاد در بیماران تحت درمان دارای پروتئین بالایی باشد تا نیاز بدن بیمار برای ترمیم بافت و از دست رفتن پروتئین ها جبران شود، میزان پروتئین در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد و در فاز حاد آن بیشتر از یک رژیم غذایی معمولی است، اما پس از گذراندن فاز حاد پیوند و وارد شدن به فاز مزمن پیوند کبد نیاز است تا پروتئین تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد کاهش یابد و یک رژیم غذایی با میزان پروتئین مناسب مصرف شود.
در صورتی که بیمار تحت پیوند دچار سوء تغذیه هم باشد نیاز است تا پروتئین تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد را بیشتر کنیم تا سوء تغذیه بیمار جبران شود.
 اگر بیمار دچار فشار خون، ادم یا آسیت نباشد نیازی به محدودیت سدیم در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد نیست و فقط نیاز است تا از رژیم غذایی کم نمک استفاده نماید.
در مورد مصرف مایعات در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد محدودیتی نداریم مگر اینکه بیمار تحت پیوند بیماری های دیگری نظیر آسیت با بیماری های کلیوی نیز داشته باشد.
تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد باید کم چرب باشد، همچنین در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد تا حد امکان باید از چربی های جامد و چربی های جانوری پرهیز نمود و بجای آن از روغن های مایع و بخصوص کانولا یا زیتون استفاده کرد. به طور کلی بهتر است تا حد امکان از مصرف چربی در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد خودداری کنید و بجای آن غذا ها را بصورت بخار پز و یا آب پز مصرف کنید.
از مصرف غذاهای آماده مثل پیتزا و فست فود ها در رژیم غذایی بعد از پیوند کبد خودداری کنید.
چربی کوشت ها، پوست مرغ، سس های مایونز، دل، قلوه، جگر، شیرینی خامه ای و غذاهایی که دارای چربی زیاد هستند را از تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد حذف کنید.
میزان کربوهیدارت در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد در حدود نیمی از رژیم غذایی را تشکیل میدهد، در انتخاب کربوهیدرات ها انواع سبوس دار آن را انتخاب کنید.
بیماران پیوندی باید نسبت به کنترل وزن و کنترل چربی خود حساس باشند و در صورتی که وزن آنها رو به افزایش است با رژیم غذایی مناسب برای کاهش وزن، وزن خود را کنترل کنند.
با توجه به مصرف داروهای کورتونی در مقادیر بالا نیاز است تا تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد لبنیات کافی داشته باشد تا از بروز پوکی استخوان در این بیماران جلوگیری نماید. داروهای کورتونی موجب دفع کلسیم و در نهایت پوکی استخوان میشوند. در صورت قرار نداشتن حداقل ۴ واحد لبنیات در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد، نیاز است تا از مکمل های کلسیم در رژیم غذایی آنان استفاده کرد.
درصورت بی اشتهایی نسبت به غذا سعی کنید تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد را به وعده های بیشتر در حجم کمتر تقسیم کنید و از نوشیدنی هایی مثل آبمیوه و یا شیر در میان وعده های خود استفاده نمایید.
مصرف موادی مثل نان خشک، بیسکوییت، ماکارونی و شربت زنجلیل و آبلیمو در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد به کاهش حالت تهوع ناشی از عمل جراحی می انجامد.
برخی داروهای مصرفی سرکوب کننده سیستم ایمنی میتواند موجب بالا رفتن قند خون شود، نیاز است تا از مصرف قندهای ساده در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد خودداری نمایید. همچنین برخی داروها موحب بالارفتن فشار خون شما میشود و نیاز است تا نسبت به کاهش مصرف نمک در تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد اقدام کنید.
اکثر بیمارانی که تحت پیوند کبد قرار میگیرند پتاسیم خون بالایی دارند، از این رو در صورت بالا بودن پتاسیم خون خود با کارشناس تغذیه برای دریافت یک رژیم غذایی مناسب برای کاهش سطح پتاسیم خون هماهنگ نمایید.
به علت مصرف داروهای سرکوب کننده سیتم ایمنی باید بهداشت در تهیه مواد غذایی شما کاملا رعایت شود، از این رو نیاز است تا نکاتی را در مورد تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد شما بیان کنیم:
۱-هنگام خرید محصولات غذایی به تاریخ تولید و تاریخ انقضای محصول دقت کنید.
۲-مواد غذایی گوشتی را از فروشگاه های معتبر خریداری و در اولین زمان ممکن فریز نمایید.
۳-قبل از مصرف غذا دست های خود را بشویید.
۴-میوه و سبزیجات را قبل از مصرف کاملا بشویید.
۵-از مصرف سالاد های تهیه شده در رستوران ها و خارج از منزل پرهیز نمایید.
۶-غذاهای پخته شده را بیش از یکبار گرم نکنید.
۷-گوشت های منجمد را در دمای یخچال یخ زدایی کنید و در دمای اتاق یخ زدایی ننماید.
۸-در نهایت نیاز است تا با تغییر وضعیت شما تغذیه مناسب بعد از پیوند کبد نیز متناسب با وضعیت فعلی شما تغییر نماید.