اگر
بیماری مزمن کلیه درمان نشود و
رژیم غذایی کلیوی در آن رعایت نشود میتواند موجب
نارسایی کلیه و از بین رفتن کلیه شود.
علاوه بر این بیماری های مزمن کلیه میتواند عوارض دیگری هم داشته باشد از جمله :
آنمی(کم خونی): کلیه با ترشح هورمون های مربوط به خون سازی موجب ساختن خون شده و در صورت بیماری مزمن کلیه میتواند خون سازی بدن دچار اختلال گردد.
حبس مایعات در بدن(ادم): کلیه نقش اصلی را در رفع مایعات بدن دارد و آسیب مزمن کلیه میتواند در این روند اختلال ایجاد کرده و موجب ادم در اندام ها شود.
هایپرکالمیا: یکی از وظایف اصلی کلیه تنظیم آب و الکترولیت در بدن است، بیماری کلیوی موجب اختلال در این روند شده و پتاسیم خون افزایش میابد و نتیجه این افزایش
آسیب به قلب است.
استئومالاسیا: در این بیماری استخوان ها ضعیف شده و به راحتی میشکنند و علت آن میتواند
اختلال در نسبت میزان کلسیم و فسفر خون در بیماری کلیوی باشد.
از دیگر آسیب های بیماری کلیوی میتوان به
کاهش میل جنسی،
بی خوابی،
پریکاردیت،
تضعیف سیستم ایمنی و
اولسر های معده اشاره کرد.
با یک
رژیم غذایی مناسب برای بیماران کلیوی میتوان از بسیاری از آسیب های گفته شده جلوگیری کرد و بیمار کلیوی را به یک زندگی عادی و نرمال بازگرداند.
کلیه ها فیلتر های اصلی خون در بدن هستند که مواد زائد خون را به صورت ادرار از بدن دفع میکنند.اگر جریان خون به کلیه ها به هر دلیل مختل شود کلیه ها دچار نارسایی میگردند، علاوه بر اختلال جریان خون به کلیه ها بیماری های مختلف نیز میتوانند منجر به آسیب کلیه شوند.سنگ کلیه و انسداد مجاری ادراری نیز یکی دیگر از علل آسیب به کلیه ها هستند و در نهایتا بیماری مزمن کلیوی را ایجاد میکنند.
در بیشتر موارد آسیب به کلیه نتیجه یک بیماری زمینه ای است، مثل:
دیابت: اگر دیابت در فرد دیابتی کنترل نشود گلوکز اضافی در خون انباشته شده و به مرور زمان موجب آسیب به کلیه و بیماری مزمن کلیه میشود.
فشار خون بالا: بالا بودن فشار خون باعث افزایش بار فیلتراسیون بر کلیه میشود و در نهایت میتواند موجب آسیب به کلیه و بیماری مزمن کلیه شود.
انسداد مجاری ادرار: اگر مجاری ادراری دچار انسداد گردند ادرار به کلیه بازگشته و موجب افزایش فشار به کلیه و در نهایت آسیب به کلیه ها و بیماری مزمن کلیه میشود.علل شایع انسداد مجاری ادرار بزرگ شدن پروستات، سنگ کلیه یا سنگ مثانه یا وجود تومور میباشد.
لوپوس: یک بیماری خود ایمنی است که سلول های ایمنی فرد به کلیه حمله میکنند و موجب تخریب بافت کلیه و ایجاد بیماری کلیوی میکنند.
مصرف بیش از حد برخی داروها مثل مسکن های غیر استروئیدی(بروفن، آسپرین و...) نیز موجب افزایش فشار بار کلیه و در نهایت بیماری مزمن کلیه میشود.
علاوه بر داروها سموم و فلزات سنگین نیز مثل سرب موجب آسیب به کلیه و یبماری های مزمن کلیه میشوند.
مصرف مواد مخدر، بیماری های خاص کلیه، خونریزی های شدیدی، مالاریا و تب زرد نیز میتوانند موجب آسیب به کلیه و بیماری کلیه شوند.
از آنجا که بیماری مزمن یا حاد کلیه یک بیماری با روند پیشرفت کند است و حتی با از دست رفتن عملکرد یک کلیه، کلیه دیگر وظیفه تصفیه خون را انجام میدهد علائم بالینی تا قبل از شدت گرفتن تخریب کلیه معمولا قابل مشاهده نیست از این جهت مهم است که افرادی که در معرض بیماری کلیوی هستند یا سابقه خانوداگی بیماری کلیوی دارند به طور منظم کلیه های خود را مورد بررسی قرار دهند. در مراحل اولیه بیماری از آسیب جدی کلیه ها میتوان جلوگیری کرد اما با پیشرفت بیماری و تخریب بافت کلیه معمولا ترمیم آن غیر قابل برگشت است.
از جمله علائمی که برای درمان به وقع بیماری کلیوی باید به آن توجه کرد کاهش حجم ادرار، تکرر ادرار، فشار خون، دیابت، ادم، وجود خون یا تیرگی ادرار، وجود پروتیین در ادرار، کاهش اشتها، کاهش ناگهانی وزن بدن و درد در ناحیه پهلو و پشت است.
برای
پیشگیری از بیماری کلیوی نیاز است که ما یک سبک زندگی سالم را در پیش بگیریم و در صورت داشتن سابقه خانوادگی یا بیماری های زمینه ای
چکاپ منظم داشته باشیم.
داشتن یک
رژیم غذایی متعادل و متناسب میتواند از بروز بیماری های مثل فشار خون و دیابت که در بروز بیماری کلیوی نقش موثری دارند جلوگیری کند.
مصرف سدیم در رژیم غذایی خود را
کاهش دهید،
میوه و سبزیجات باید جزء جدا ناپذیر رژیم غذایی شما باشند.
مواد غذایی فراوری شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید.میوه ها و سبزیجات رنگی حاوی مقدار زیادی
آنتی اکسیدان هستند که یک رژیم غذای حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان میتواند از بروز بیمار کلیوی جلوگیری نماید.
نسبت به افزایش وزن خود حساس باشید، علی الخصوص
چاقی شکمی که نشانه افزایش چربی احشایی میباشد.با گرفتن یک
رژیم غذایی مناسب یا یک رژیم غذایی کاهش وزن نسبت به کنترل وزن خود حساس باشید.
بیماری مزمن کلیه
درمان قطعی ندارد و میتوان با انجام یک سری کارها روند بیماری کلیوی را کند و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. اصلی ترین عمل در
کنترل بیماری کلیوی تنظیم یک
رژیم غذایی کلیوی است. در
رژیم غذایی کلیوی باید بیماری های زمینه ای فرد مثل فشار خون یا دیابت نیز در نظر قرار گیرد که با رژیم غذایی بتوان روند همه بیماری ها را کنترل نمود.
در صورت ابتلا به بیماری کلیه و ظهور عوارض آن، با توجه به نوع عارضه رخ داده و بیماری های زمینه ای درمان انجام شود و در عین حال به صورت همزمان رژیم غذایی کلیوی آغاز گردد.
از آنجا که وظیفه کلیه فیلتراسیون خون است و محتویات خون به طور مستقیم با نوع رژیم غذایی فرد در ارتباط است
مهمترین درمان برای بیماری کلیه تنظیم رژیم غذایی و استفاده از رژیم غذایی کلیوی است.بیماری مزمن کلیوی مراحل مختلفی دارد که بر اساس میزان بازدهی کلیه تقسیم بندی میشود و در هر مرحله نیاز به یک رژیم غذایی خاص و رژیم کلیوی متفاوت است.محدودیت های غذایی در مراحل مختلف بیماران کلیوی متفاوت است و رژیم غذایی در هر مرحله متناسب با نیاز شما تنظیم میگردد. در صورت ابتلا به بیماری کلیوی حتما به
کارشناس تغذیه یا
متخخصص تغذیه مراجعه کنید تا بهترین رژیم غذایی کلیوی را برای شما تنظیم نماید.یک
رژیم غذایی کلیوی خوب و موثر باید میزان ضایعات خودن را به حداقل برساند تا از آسیب و فشار به کلیه جلوگیری نماید.
در صورت عدم کنترل بیماری و رعایت نکردن رژیم غذایی برای بیماری کلیوی نهایتا بازدهی کلیه به زیر ۱۵ درصد میرسد و در این حالت دیگر رژیم غذایی و رعایت رژیم غذایی کلیوی و دارو درمانی جوابگوی بدن نیستند و نیاز است که برای فرد مبتلا دیالیز و یا پیوند کلیه صورت گیرد.
رعایت رژیم غذایی و اهتمام به گرفتن یک رژیم غذایی کلیوی نقش حیاتی در کنترل بیماری دارد به گونه ای که در صورت نداشتن بیماری زمینه ای کنترل نشده تنها با یک رژیم غذایی برای بیماری کلیه روند بیماری را کنترل و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
در ابتدا
میزان انرژی در
رژیم غذایی کلیوی باید متناسب با فرد باشد تا از کاتابولیسم بدن جلوگیری کند.
میزان پروتئین دریافتی در رژیم غذایی برای بیماری کلیوی محدود میشود و بر اساس حداقل نیاز یک فرد تنظیم میشود و نباید محتوای پروتئین رژیم غذایی بیشتر از میزان تنظیم شده مصرف گردد.
از آنجا که کلیه نقش تنظیم کننده الکترولیت ها و مواد معدنی بدن را دارد باید میزان املاح معدنی نظیر
پتاسیم، فسفر و سدیم کاملا تحت کنترل باشد و در رژیم غذایی کلیوی محدودیت در دریافت املاح معدنی را داریم.
با توجه به افزایش اکسیدان ها در خون میزان آ
نتی اکسیدان ها در رژیم غذایی باید افزایش یابد و در صورت نیاز آنتی اکسیدان ها به صورت مکمل به رژیم غذایی افزوده شود.
در صورت احتباس آب در بدن بیمار کلیوی
محدودیت دریافت مایعات نیز در رژیم غذایی کلیوی اعمال میشود.
مصرف
لبنیات در رژیم غذایی کلیوی بسیار
محدود میشود، لبنیات با توجه به میزان فسفر بالا نباید در رژیم غذایی کلیوی مصرف شوند.
میزان
فسفر، پتاسیم، سدیم و کلسیم خون باید کنترل شود تا در صورت نیاز تنظیم این املاح در رژیم غذایی کلیوی اعمال گردد.
مصرف
حبوبات نیز در
رژیم غذایی بیماران کلیوی محدود میگردند و در صورت استفاده باید میزان فسفر و پتاسیم آنها محاسبه و در میزان دریافتی در کل رژیم غذایی محاسبه گردند.
با توجه به اینکه حداقل ۵۰ درصد از
پروتئین های مصرفی در رژیم غذایی باید با
کیفیت بالا باشند میتوان از تخم مرغ و گوشت ها بجای حبوبات در رژیم غذایی کلیوی استفاده کرد.
در صورت کاهش اشتها میزان وعده های رژیم غذایی خود را افزایش دهید،
کاهش دریافت غذایی میتواند وضعیت بیماری را وخیم تر کند.با توجه به محدودیت دریافت لبنیات در رژیم غذایی کلیوی نیاز است که
مکمل های کلسیم و همچنین ویتامین های گروه ب را در رژیم غذایی بیماری کلیه خود افزوده کند.
لیست جانشینی مواد غذایی در رژیم غذایی کلیوی با رژیم غذایی با سایر افراد متفات است و
لیست جانشینی مخصوص بیماران کلیوی را داریم.
در صورت عدم توجه به کلیه و در نتیجه نیاز به پیوند کلیه نیاز است پس از جراحی پیوند کلیه مراقبت های تغذیه ای در بیماران صورت گیرد،
پس از پیوند کلیه بیمار در دو فاز حاد و مزمن قرار میگیرد که در هر فاز از بیماری مراقبت های تغذیه ای مختلف است:
رژیم غذایی در فاز حاد پیوند کلیه:
برای ترمیم و التیام زخم ها و بخصوص جراحی ها نیاز به پروتیین در افراد بیشتر میشود، در فاز حاد پیوند کلیه نیز نیاز به
پروتئین ممکن است از انسان های عادی بیشتر باشد و در نتیجه در فاز حاد پیوند کلیه و در صورت عملکرد طبیعی کلیه پیوندی نیاز است
پروتئین بیشتری به بیمار داده شود.
رژیم غذایی بیماران پیوند کلیه در فاز حاد باید
کم نمک و کم چربی باشد، از مصرف غذاهایی مثل جگر، دل، قلوه، زرده تخم مرغ و ... که کلسترول بالا دارند و همینطور غذاهای کنسروی و آماده که میزان نمک آنها بالا است بپرهیزید.
به دلیل مصرف داروهای کورتیکوئیدی نیاز بدن به
کلسیم بیشتر میشود، با هماهنگی
پزشک و کارشناس تغذیه از مکمل کلسیم در کنار رژیم غذایی خود استفاده کنید.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی معمولا باعث افزایش اشتها میشوند، برای
جلوگیری از اضافه وزن به غذای خود نظارت کنید و با یک
کارشناس تغذیه برای تنظیم رژیم غذایی مناسب صحبت کنید.
پس از عمل پیوند کلیه و هنگامیکه حجم ادرار به اندازه معمول رسید محدودیت مصرف مایعات در شما برداشته میشود و میتوانید بر اساس میزان تشنگی از
مایعات مصرف کنید.
تا حد امکان از غذا های
آب پز و بخار پز و کبابی در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
محدودیت مصرف منابع غذایی پتاسیم و فسفر در
رژیم آنلاین پیوند کلیه برداشته شده و میتوانید به میزان معتدل از
میوه ها،
سبزی ها و
گوشت های کم چرب استفاده کنید.
برنامه غذایی در فاز مزمن پیوند کلیه:
نیاز به پروتئین در این فاز تقریبا مشابه افراد عادی جامعه است و نیاز است تا پروتئین آنها از منابعی مثل گوشت، شیر، تخم مرغ و ... در
رژیم غذایی آنها تامین شود.
نیاز است که
رژیم غذایی آنلاین در فاز مزمن پیوند کلیه به گونه ای باشد که نسبت به
کنترل قند خون،
کنترل کلسترول و چربی،
جلوگیری از افزایش فشار خون و
جلوگیری از اضافه وزن به دلیل مصرف داروهای خاص بعد از پیوند کلیه جوابگو باشد.
رژیم غذایی در فاز مزمن پیوند کلیه باید
کم نمک باشد و در صورت نیاز موادی مثل پنیر را چند ساعت در آب گذاشته تا نمک آن گرفته شود.
مصرف
مغز ها در فاز مزمن پیوند کلیه در مقادیر کم و بدون نمک
مجاز است.
بهترین شیوه برای پخت و پز در رژیم غذایی پیوند کلیه
روش
بخار پز و آب پز است، ترجیحا از سرخ کردن غذا ها بپرهیزید.
مصرف زیاد شیرینی ها، شکلات، بستنی و ... تنها به اندازه ای که در رژیم غذایی شما توسط
کارشناس تغذیه تعیین شده است مجاز است.
برای پیشگیری از پوکی استخوان با مشورت
پزشک و
کارشناس تغذیه مکمل کلسیم را به همراه رژیم غذایی مصرف کنید.
