رژیم کتوژنیک که به اختصار رژیم کتو گفته میشود یک رژیم سرشار از چربی، پروتئین متوسط و کربوهیدرات بسیار کم است. این رژیم غذایی پیشتر برای درمان بیماری صرع که نسبت به درمان دارویی مقاوم بوده اند استفاده میشد.
به نظر میرسد که رژیم کتو علاوه بر تاثیر این رژیم غذایی بر روی درمان صرع، میتواند در درمان برخی اختلالات مغزی دیگر از جمله میگرن نیز موثر باشد.
در این مقاله به بررسی این موضوع میپردازیم که آیا رژیم کتوژنیک میتواند در پیشگیری و درمان میگرن موثر باشد یا خیر؟
منبع اصلی غذایی در رژیم کتو چربی ها هستند و برخلاف رژیم غذایی استاندارد میزان کربوهیدرات در آنها بسیار ناچیز است و نهایتا باید روزانه ۵۰ گرم کربوهیدرات در این رژیم غذایی استفاده شود. این عدد را با میزان کربوهیدرات رژیم غذایی استاندارد که حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم است مقایسه کنید تا به تفاوت این دو رژیم غذایی پی ببرید.
کربوهیدرات در غذاهای مختلفی از جمله میوه ها، نان، غلات، لبنیات، حبوبات و سبزیجات نشاسته ای از جمله سیب زمینی و... یافت میشود.
در حالت عادی بدن شما کربوهیدارت را برای استفاده سلول های بدن به صورت گلوکز میشکند. اما در شرایطی که دریافت کربوهیدرات در شما برای مدتی محدود شود بدن مجبور میشود برای تامین انرژی از ماده جایگزین کربوهیدرات استفاده کند.
این ماده جایگزین چربی نام دارد که در کبد شما به کتون تبدیل شده و برای تولید انرژی در سلول های بدن مورد استفاده قرار میگیرد. به این حالت بدن که بجای کربوهیدرات از چربی برای تولید انرژی استفاده میکند و سطح اجسام کتونی در بدن شما افزایش پیدا میکند کتوزیس گفته میشود.
برخی مطالعات بیان میکنند که کتوزیس میتواند در پیشگیری از میگرنموثر باشد.
میگرن به سردرد های شدید و ضربان دار گفته میشود که معمولا یک طرف سر را درگیر خود میکند. این بیماری میتواند با علائم دیگری نظیر حالت تهوع و استفراغ و یا حساسیت به نور خود را نشان دهد.
گرچه هنوز مکانیسم دقیق تاثیر رژیم کتوژنیک در پیشگیری و درمان میگرن مشخص نیست اما ظاهرا اجسام کتونی که در رژیم کتو در بدن تولید میشوند میزان متابولیسم انرژی و تحریک پذیری مغز را برای مقابله با التهاب ناشی از میگرن افزایش میدهد.
مطالعات اخیر نشان میدهند که رژیم کتو میتواند در پیشگیری و درمان میگرن مفید واقع شود.
در مطالعه ای که بر روی حدود ۲۰۰۰ نفر بیمار مبتلا به میگرن صورت گرفت مشاهده شد که رژیم کتو در حدود ۴۰% از این افراد باعث کاهش سردرد های میگرنی و بهتر شدن وضعیت آنها شده است.
در مطالعه دیگری که بر روی افراد مبتلا به میگرن صورت گرفت مشاهده شد حدود ۳۰% از این افراد پس از رژیم کتو دچار سردردهای میگرنی نشدند و پس از گذشت سه ماه این عدد به حدود ۵۵% از این افراد افزایش یافت.
در تحقیقات بعدی دیده شد که کسانی که با استفاده از رژیم کتوژنیک وزن خود را کاهش میدهند نسبت به افرادی که با رژیم محدود از کالری لاغر میشوند بسیار کمتر دچار سردرد های میگرنی میشوند.
البته به دلیل شیوع استفاده از داروهای مسکن برای درمان میکرن و تسکین سردرد های آن شاید این رژیم غذایی چندان مورد استقبال این بیماران قرار نگیرد، با این حال بر اساس مطالعاتی که تا کنون صورت گرفته است تاثیر رژیم کتوژنیک در پیشگیری و درمان میگرن اثبات شده است.
با این حال این مطالعات بیان میکنند که رژیم کتوژنیک شاید نتواند بیماری میگرن را به طور کامل درمان کند اما در کاهش حملات میگرن، طول سر درد ها و شدت سردرد های میگرنی اثر گذار است و آنها را کاهش می دهد.
در حال حاضر مطالعات بیان میکنند که رژیم کتوژنیک میتواند بر روی کاهش حملات میگرن، مدت زمان آن و شدت آن تاثیر گذار باشد.
با این حال باید مطالعات بسیار بیشتری بر روی رژیم کتوژنیک صورت بگیرد تا بتوان آن را به عنوان یک رژیم غذایی خاص برای درمان میگرن توصیه کرد.
علاوه بر این مطالعاتی که تاکنون صورت گرفته بر روی افرادی بوده که از لحاظ شاخص توده بدنی در محدوده اضافه وزن و یا چاقی قرار داشتند و در حال حاضر نمیدانیم که آیا رژیم کتوژنیک در افرادی که شاخص توده بدنی نرمال هم دارند همین نتیجه را میدهد یا خیر.
نکته دیگری که در مورد این مسئله باید در نظر گرفت این است که مطالعات بر روی رژیم کتو در یک محدوده جغرافیایی خاص صورت گرفته و در تمامی نژاد های انسانی بررسی نشده است و این سوال پیش می آید که آیا در همه نژاد های بشری میتواند موجب درمان میگرن شود یا خیر.
مسئله دیگری که در مورد رژیم کتوژنیک حائز اهمیت است این مسئله است که رژیم کتو یک رژیم نسبتا سخت است و هرکسی از پس انجام آن بر نمی آید، از طرفی دیگر این رژیم برای همه افراد مناسب نیست، مثل بیمارانی که مشکلات کبدی دارند و یا در متابولیسم چربی ها اختلال دارند.
با این حال مطالعاتی در حال انجام است که آیا مکمل های کتونی هم تاثیر رژیم کتوژنیک را در کاهش میگرن بر روی افراد میگذارند یا خیر؟
در این مطالعات بیان شده است که با استفاده از مکمل کتون بادی ها هم میتوان همان نتیجه و اثر رژیم کتوژنیک را در درمان میگرن دریافت کرد، با این حال نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه است تا بتوان با اطمینان بیشتری صحبت کرد.
رژیم کتوژنیک رژیمی است که سوخت بدن را از کربوهیدرات به چربی ها یا به طور دقیق تر کتون تغییر میدهد.
این کتون ها میتوانند در پیشگیری و درمان میگرن موثر باشند و باعث کاهش دفعات حملات میگرنی، شدت و مدت زمان آن شوند.
با این حال نیاز است تا مطالعات و تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت گیرد تا بتوان با قطعیت از رژیم کتوژنیک برای درمان میگرن استفاده کرد.