کاهش وزن بی دلیل یا لاغر شدن بدون اینکه خودتان تصمیم به لاغری داشته باشید میتواند کمی نگران کننده باشد، مخصوصا زمانی که این کاهش وزن در مدت زمان کوتاهی رخ دهد. در این حالت ممکن است به علت یک بیماری خاص مقدار زیادی از وزن خود را از دست بدهید.
اگر شما بیش از ۵% از وزن خود را در مدت زمانی کوتاه و کمتر از ۶ ماه از دست داده اید بهتر است با پزشک خود در مورد این وضعیت مشورت کنید تا علت آن مشخص شود. البته به این نکته توجه کنید که هر کاهش وزنی هم به علت بیماری نیست و میتواند به علت تغییر شرایط، استرس، یا عوامل دیگری باشد که در ادامه به بررسی علت های رایج کاهش وزن بی دلیل میپردازیم:
از دست دادن عضلات میتواند یکی از علت های اصلی کاهش وزن ناگهانی باشد، علامت اصلی از دست دادن عضلات هم ضعف عضلانی است، به طوری که این از دست دادن حتی میتواند در ظاهر اندام نیز خود را نشان دهد و قسمتی از بدن لاغر تر از قسمت دیگر باشد.
بدن شما از بافت چربی و بافت غیر چربی که شامل عضلات، استخوان ها و آب است تشکیل شده، بنابر این طبیعی است که با از دست دادن عضلات وزن شما هم کاهش محسوس پیدا کند.
این مسئله زمانی که شما از یک عضلاه خاص استفاده نکنید نیز رخ میدهد، به طور مثال زمانی که بیشتر وقت خود را در تخت بگذرانید عضلاتتان تحلیل میرود.
به طور معمول ورزش و رژیم غذایی مناسب میتواند از تحلیل عضلات پیشگیری کند و باعث بازسازی عضلات گردد.
سایر علت هایی که باعث از دست دادن ناگهانی وزن و کاهش عضلات شما میشوند شامل موارد زیر میگردد:
♦ آسیب ها مثل شکستگی استخوان
♦ افزایش سن
♦ سوختگی
♦ سکته مغزی
♦ پوکی استخوان
♦ آرتروز
♦ بیماری ام اس
♦ آسیب سلول های عصبی
پرکاری تیروئید هم یکی دیگر از علت های کاهش وزن ناگهانی است و زمانی رخ میدهد که غده تیروئید بیش از اندازه هورمون های تیروئیدی را تولید کند، این هورمونها وظایف محتلفی از جمله تنظیم متابولیسم در بدن به عهده دارند.
زمانی که شما پرکاری تیروئید داشته باشید متابولیسم بدن شما افزایش پیدا میکند و کالری زیادی را در طی روز میسوزانید، این مسئله باعث میشود که در مدت زمان کوتاهی مقدار زیادی وزن از دست بدهید.
علائم دیگر پرکاری تیروئید شامل موارد زیر است:
♦ افزایش ضربان قلب و تپش قلب
♦ اضطراب
♦ خستگی
♦ احساس گرما
♦ بی خوابی
♦ لرزش و عرق کردن دست
♦ دوره های قاعدگی کوتاه در بانوان
پرکاری تیروئید معمولا به یکی از علت های زیر بروز میکند که نیاز به بررسی و انجام آزمایش های تکمیلی برای تایید بیماری دارد.
♦ بیماری گریو
♦ التهاب تیروئید
♦ مصرف بیش از اندازه ید
♦ مصرف بیش از اندازه داروهای تیروئید
درمان پرکاری تیروئید بر اساس سن و شدت بیماری شما متفاوت است، در موارد خفیف میتوان با رژیم غذایی پرکاری تیروئید بیماری را کنترل کرد و در موارد شدید تر باید با مصرف دارو ها، رادیوتراپی یا جراحی تیروئید بیماری را درمان نمود.
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که باعث میشود سلول های ایمنی بدن به مفاصل حمله کنند و سبب التهاب در مفاصل میگردد.
التهاب مزمن میتواند سبب افزایش متابولیسم بدن و کاهش وزن بی دلیل در شما شود.
علام آرتریت روماتوئید شامل التهاب و درد مفاصل است و معمولا بر روی مفاصل یکسان در دو طرف بدن تاثیر میگذارد، اگر مبتلا به آرتریت روماتوئید شوید احتمالا احساس خشکی در مفاصل میکنید و پس از مدتی بی حرکت بودن، حرکت ناگهانی برایتان دردناک خواهد بود.
علت اصلی آرتریت روماتوئید مشخص نیست اما عوامل زیر میتوانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند:
♦ سن
♦ ژنتیک
♦ وضعیت هورمونی
♦ در معرض دخانیات قرار گرفتن
♦ چاقی و اضافه وزن
درمان آرتریت روماتوئید مشخصا با دارو درمانی آغاز میشود و از داروهای مختلف برای کنترل آرتروز استفاده میگردد، در مواقعی که دارو برای درمان این بیماری جوابگو نباشد عمل تعویض مفصل در بیمار انجام میشود.
یکی دیگر از علت های اصلی کاهش وزن ناگهانی و ناخواسته دیابت نوع ۱ است، اگر دیابت نوع ۱ داشته باشید سلول های ایمنی بدن به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله میکنند و باعث نابودی آنها میشوند، در نبود انسولین بدن شما نمیتواند از گلوکز برای تامین سوخت خود استفاده کند و این مساله سبب افزایش سطح گلوکز خون میگردد.
کلیه های شما گلوکز اضافی را از بدن دفع میکنند و در نتیجه قند هایی که میتوانستند در بدن انرژی تولید کنند دفع میشوند و در واقع کالری دریافتی بدون هیچ استفاده ای از بدن خارج میگردد.
دیابت نوع ۱ علائم دیگری هم دارد که شامل موارد زیر میشود:
♦ تکرر ادرار
♦ تشنگی زیاد و از دست دادن آب
♦ خستگی
♦ گرسنگی
♦ تاری دید
درمان دیابت نوع ۱ با تزریق انسولین، رژیم غذایی مناسب برای دیابت و ورزش های سبک صورت میپذیرد.
لاغری بی دلیل میتواند یکی از عوارض جانبی افسردگی باشد، زمانی که شما احساس ناراحتی، پوچی، تنهایی و ... دارید این احساسات میتوانند فعالیت های روزمره شما را هم تحت تاثیر قرار دهند.
مرکز احساس افسردگی در مغز دقیقا در همان جایی قرار دارد که مرکز اشتها در مغز وجود دارد. بنابر این طبیعی است که احساس افسردگی اشتهای شما را هم تحت تاثیر قرار دهد و باعث کاهش اشتها و در نتیجه کاهش کالری دریافتی و کاهش وزن شود.
البته در برخی افراد افسردگی میتواند باعث پرخوری و افزایش وزن گردد و این مسئله در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. از علائم رایج افسردگی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
♦ احساس غم همیشگی
♦ از دست دادن تمایل به سرگرمی های مختلف و تفریح
♦ کمبود انرژی
♦ کاهش تمرکز
♦ خواب کم یا زیاد
♦ فکر کردن به خودکشی و مرگ
♦ تحریک پذیری
در صورتی که علائم گفته شده را در خود احساس میکنید بهتر است با یک مشاور روانشناس در این زمینه صحبت کنید.
کاهش وزن بی دلیل ممکن است بخاطر بیماری التهابی روده یا IBD باشد، IBD مجموعه ای از نشانگان بیماری است که سبب التهاب مزمن دستگاه گوارش میگردد. کولیت اولسراتیو و کرون دو بیماری التهابی رایج روده هستند که بسیاری از افراد را درگیر خود کرده اند.
بیماری التهابی روده IBD بدن شما را در وضعیت کاتابولیک قرار میدهد و بافت ها بدن را برای تامین انرژی و مواد مورد نیاز برای ادامه حیاط بدن تجزیه میکند.
علاوه بر این IBD سبب اختلال در هورمون های گرلین و لپتین میشود، این هورمون ها مسئول احساس گرسنگی و سیری هستند و اختلال در آنها سبب کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن میگردد.
علائم رایج بیماری های التهابی روده شامل موارد زیر است:
♦ اسهال
♦ معده درد
♦ نفخ
♦ مدفوع خونی
♦ احساس خستگی
این علائم با مصرف برخی از غذاهای خاص تشدید میشوند، بنابر این اگر شما به بیماری IBD مبتلا هستید مراقب رژیم غذایی خود باشید، شما با رژیم غذایی مناسب برای IBD میتوانید تا حدود بسیار زیادی از بروز علائم بیماری پیشگیری کنید. درمان IBD به طور عمده در ابتدا با رژیم غذایی مناسب و حمایت های تغذیه ای و سپس دارو درمانی و در برخی موارد با انجام عمل جراحی صورت میپذیرد.
بیماری انسداد مزمن ریوی یا COPD یک بیماری پیشرونده در ریه است که باعث آسیب دستگاه تنفسی میگردد، این بیماری منجر به آمفیزم یا برونشیت و یا هردو مورد میگردد.
آمفیزم به تدریج به کیسه های هوایی آسیب رسانده و نفس کشیدن را برای شما سخت میکند. برونشیت مزمن باعث التهاب مجاری تنفسی شده و باعث افزایش مخاط در ریه، سرفه و تنگی نفس میگردد.
COPD در ابتدا به صورت خفیف بروز میکند و حتی ممکن است علائمی از خود نشان ندهد، اما علائم رایج COPD شامل موارد زیر است:
♦ تنگی نفس
♦ خس خس سینه
♦ درد در ناحیه سینه
♦ سرفه خفیف
در مراحل بعدی COPD منجر به کاهش وزن ناخواسته در بیمار میشود. سختی در نفس کشیدن میتواند سبب کالری سوزی زیادی شود، بر اساس تحقیقی در کلینیک کلیولند فردی که COPD دارد، برای نفس کشیدن ۱۰ برابر انرژی بیشتری نسبت به فرد سالم نیاز دارد. علاوه بر این ممکن است غذا خوردن و نفس کشیدن همزمان برای او سخت باشد و به همین دلیل غذای کمتری هم مصرف کند.
علت اصلی بروز COPD دود سیگار است، علاوه بر این قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا، گرد و غبار و سایر ذرات معلق در هوا هم میتواند منجر به COPD شود.
درمان COPD با دارو درمانی و اکسیژن تراپی صورت میپذیرد، علاوه بر این استفاده از رژیم غذایی کم کربوهیدرات نیز میتواند به بهبود علائم بیماری کمک کننده باشد.
اندوکاردیت باعث التهاب اندوکاردیوم یا پوشش داخلی قلب میشود، اندوکاردیت معمولا زمانی رخ میدهد که میکروب ها -به طور معمول باکتری- وارد جریان خون شده و در قلب تجمع میابند. اندوکاردیت معمولا منجر به تب در افراد میشود و این مسئله معوملا باعث کاهش اشتها میگردد. افزایش دمای بدن باعث افزایش متابولیسم و چربی سوزی در فرد میگردد که نهایتا همه ی این عوامل باعث لاغر شدن ناگهانی میشود.
سایر علائم اندوکاردیت در ادامه برای شما بیان شده است:
♦ سرفه با خون یا بدون خون
♦ درد شکمی
♦ درد قفسه سینه
♦ سختی در نفس کشیدن
♦ عرق شبانه
♦ درد کمر
♦ سر درد
♦ لکه های قرمز روی پوست
آندوکاردیت معمولا در افراد سالم به ندرت اتفاق میوفتد و معمولا در افرادی مشکل ایجاد میکند که دچار نقص در دریچه های قلب یا بافت قلب هستند.
درمان آندوکاردیت استفاده از آنتی بیوتیک و در موارد خاص عمل جراحی است.
یکی دیگر از عواملی که باعث میشود بدون علت و دلیل لاغر شوید توبرکلوزیس (TB) یا بیماری سل است، توبرکلوزیز عفونتی است که معمولا ریه شما را درگیر میکند و باکتری ای به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس علت به وجود آمدن این عفونت است.
کاهش وزن بدون دلیل و کاهش اشتها از علائم اصلی بیماری سل هستند، البته هنوز علت تاثیر این بیماری بر روی کاهش اشتها و لاغری مشخص نیست.
باکتری توبرکلوزیس در هوا معلق است و بخصوص در خانه های قدیمی ممکن است وجود داشته باشد، اگر این باکتری وارد دستگاه تنفسی شما شود دو حالت ممکن است به وجود بیاید، اول اینکه سیستم ایمنی شما به قدری قوی باشد که با این باکتری مقابله کند و آن را غیر فعال کند که در این صورت شما بیمار نمیشود اما کماکان به سل پنهان مبتلا هستید، با گذشت زمان ممکن است این باکتری مجددا فعال شود و علائم زیر در شما بروز کند:
♦ سرفه های سخت که حداقل ۳ هفته ادامه دار باشد
♦ درد قفسه سینه
♦ سرفه خونی
♦ خستگی
♦ عرق شبانه
♦ تب و لرز
برخی افراد به علت سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند و باید بیشتر مراقب خود باشند، افراد زیر معمولا سیستم ایمنی ضعیف تری نسبت به سایر افراد دارند:
♦ افراد لاغر
♦ کسانی که به مواد مخدر اعتیاد دارند
♦ افراد مبتلا به دیابت
♦ بیماران مبتلا به سلیکوز
♦ افراد مبتلا به سرطان
♦ بیماران هاچکین
♦ مبتلایان به بیماری ایدز
♦ افرادی که عمل پیوند عضو انجام داده اند
توبرکلوزیس سل معمولا با یک دوره درمان آنتی بیوتیکی ۶ تا ۹ ماهه درمان میشود.
سرطان به بیماری هایی گفته میشود که در آن سلول های بدن به طور غیر عادی تکثیر میشوند و به صورت غیر قابل کنترل افزایش پیدا میکنند و نهایتا در سراسر بدن پخش میگردند.
بر اساس گفته های انجمن سرطان آمریکا سرطان یکی از اصلی ترین علت های اصلی کاهش وزن بدون دلیل به شمار میرود. سرطان باعث افزایش التهاب بدن میگردد و این مسئله باعث تجزیه عضلات و تاثیر بر روی هورمون های اشتها میگردد، علاوه بر این تومور های سرطانی میتواند باعث افزایش انرژی پایه بدن و میزان کالری ای شود که شما در طی روز میسوزانید.
علائم اولیه سرطان بسته به اینکه کدام قسمت از بدن را درگیر کند متفاوت است و ممکن است حتی بدون علامت باشد.
درمان بیماری سرطان در هر نوع از آن متفاوت است، اما به طور کلی شامل عمل جراحی، رادیو تراپی و شیمی درمانی است.
در بیماری آدیسون سلول های ایمنی بدن به غده های آدرنال حمله میکنند و آنها را تخریب میکنند، در نتیجه غده های آدرنال نمیتوانند به انداه کافی هورمون های مورد نیاز بدن مثل کورتیزول و آلدوسترون را ترشح کنند.
کورتیوزل بسیاری از اعمال بدن مثل متابولیسم و اشتها را تحت تاثیر قرار میدهد، کمبود کورتیزول باعث کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن های بدون علت میشود.
علائم دیگر بیماری آدیسون شامل موارد زیر است:
♦ کاهش فشار خون
♦ خستگی مزمن
♦ ضعف عضلات
♦ تمایل زیاد به مصرف نمک
♦ افزایش رنگدانه های پوستی
بیماری آدیسون بسیار نادر است و در هر ۱۰۰ هزار نفر ۱ نفر به آن مبتلا میشود، درمان این بیماری مصرف داروهایی است که فعالیت غده آدرنال را به سطح نرمال میرساند.
ویروس HIV به سلول های ایمنی نوع T خون حمله میکنند و آنها را از بین میبرند. این مسئله سبب میشود که بدن شما در برابر عفونت آسیب پذیر شود و در صورت عدم درمان به موقع باعث نقص سیستم ایمنی بدن میگردد. موارد پیشرفته این بیماری سبب کاهش وزن ناخواسته در فرد مبتلا به ایدز میگردد.
علائمی نظیر گلودرد، زخم دهان و خستگی مفرط باعث کاهش اشتها و عدم تمایل به مصرف غذا میشود. علاوه بر این در اثر تضعیف سیستم ایمنی خطر ابتلا به عفونت های ثانویه افزایش پیدا میکند و نهایتا باعث بالا رفتن متابولیسم پایه بدن میگردد.
علائم بیماری ایدز در هر مرحله متفاوت است و درمان آن استفاده از داروهای آنتی ویروس است تا از گسترش ویروس جلوگیری کند، استفاده از این داروها میتواند به پیشگیری از کاهش وزن ناخواسته هم کمک کند.
کاهش وزن بدون دلیل یکی از عوارض نارسایی احتقانی قلب (CHF) است، نارسایی احتقانی قلب زمانی رخ میدهد که قلب نیروی کافی برای پمپاژ خون را ندارد و یا اینکه به طور کامل خون را پمپاژ نمیکند، این مسئله میتواند در یک قسمت و یا در هر دو قسمت قلب رخ دهد.
اگر شما به نارسایی احتقانی قلب مبتلا شوید خون کافی به دستگاه گوارش شما نمیرسد و در نتیجه این مسئله میتواند بر روی دریافت غذایی شما تاثیر گذار باشد، علاوه بر این نارسایی احتقانی قلب میتواند بر روی فرایند تنفس شما هم موثر باشد و باعث شود نتواند هنگام غذا خوردن به درستی تنفس کنید که باعث کاهش اشتهای بیشتر در شما میگردد.
از طرفی دیگر آسیب به بافت قلب متابولیسم شما را زیاد کرده و همه این عوامل باعث لاغری ناخواسته در شما میشود.
از دیگر علائم نارسایی احتقانی قلب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
♦ تنگی نفس
♦ سرفه های مداوم
♦ تورم
♦ خستگی
♦ افزایش ضربان قلب
برای درمان نارسایی احتقانی قلب میتوانید از داروها مختلفی که پزشک تجویز میکند استفاده کنید، در برخی از موارد ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد تا بیماری شما بهبود پیدا کند.
نوسان وزن در طی دوره های مختلف زندگی امری طبیعی است، با این حال کاهش وزن شدید و ناخواسته، بدون اینکه تغییری در سبک زندگی شما ایجاد شده باشد میتواند نشانه ای از بروز یک بیماری خاص باشد.
اگر شما در حدود ۵% از وزن خود را در طی ۶-۱۲ ماه از دست داده اید و یکی از علائم گفته شده در بیماری های بالا را دارید حتما برای بررسی وضعیت خود به پزشک مراجعه کنید تا اطمینان حاصل کنید این کاهش وزن بدون دلیل به علت بیماری دیگری نیست.