تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه | نمونه KS۲۰۲

برای دریافت برنامه غذایی اختصاصی خودتان جهت پیشگیری و درمان سنگ کلیه اینجا را کلیک کنید.

سنگ کلیه یکی از بیماری های کلیوی بوده که افراد در هر سنی ممکن است به آن مبتلا شوند، البته امکان ابتلا به سنگ کلیه در سنین پایین تر احتمال کمتری دارد با این حال برخی بیماری ها و مشکلات متابولیکی میتواند موجب ایجاد سنگ کلیه در کودکان شود.
سنگ کلیه توده‌هایی از مواد معدنی، معمولا کلسیم و اگزالات است و یا میتواند سنگ های اوریک اسیدی یا سیستینی باشد و یا اینکه سنگ کلیه در اثر عفونت بوجود بیاید که این سنگ در دستگاه ادراری فرد تشکیل میشود، به طور معمول این ترکیبات از طریق ادرار دفع میشوند اما در صورت اشباع شدن ادرار از این مواد، به هم متصل شده و سنگ های کلیه را ایجاد میکنند. البته علل ایجاد سنگ کلیه مختلف است اما در عادی ترین حالت ادرار غلیظ شده و کریستال های مختلف درون کلیه تشکیل میشود.
علت به وجود آمدن سنگ کلیه به نوع آن وابسته است و با توجه به نوع آن میتواند علت های مختلفی داشته باشد. از آنجا که نوع موادی که از ادرار دفع میشود و میزان اسیدی یا بازی بودن ادرار رابطه مستقیمی با نوع تغذیه فرد دارد میتوان به صورت غیر مستقیم بین ایجاد سنگ کلیه و نوع تغذیه ارتباط برقرار کرد. در هر حال نمیتوان علت اصلی سنگ کلیه را تغذیه دانست اما برای پیشگیری و درمان های غیر دارویی تغذیه را میتوان مهم ترین عامل در پیشگیری از این بیماری دانست.بعلاوه در مطالعات مختلف مشاهده شده که بیشتر افرادی که دچار سنگ کلیه میشوند از چاقی و اضافه وزن نیز رنج میبرند و چاقی هم نتیجه یک تغذیه نامناسب است و در نهایت تاثیر تغذیه فرد و سبک زندگی ایشان را در تشکیل سنگ کلیه مشاهده میکنیم.
سنگهای اسیداوریکی: این نوع سنگها در افرادی که دچار از دست دادن آب یا کم آبی بدن میشوند ایجاد می گردند؛ مانند افراد استفاده کننده از رژیم های پر پروتئین، افراد مبتلا به نقرس و یا افرادی که مدت زیادی دچار کم آبی میشوند و درافت مایعات کافی ندارند. البته نقش ژنتیک و مشکلات متابولیکی نیز میتوانند موجب بروز این نوع از سنگ ها شوند.
سنگ های سیستین: این نوع از سنگ کلیه معمولا به ندرت ایجاد میشود و بیشتر در افرادی دیده میشود که نوعی نقص ژنتیکی داشته که در این افراد اسید آمینه سیستین بیشتر از حد معمول دفع شده و موجب ایجاد سنگ کلیه سیستینی میشود.
سنگ های اگزالات کلسیم: بیشتر سنگ های کلیه از نوع اگزالات کلسیم میباشند که سنگ های کلسیمی گفته میشوند. برخی میوه ها و سبزیجات و نیز آجیل و شکلات حاوی سطوح بالایی از اگزالات هستند و در افراد مستعد در صورت استفاده زیاد از این مواد در تغذیه دچار سنگ کلیه میشوند. کبد نیز مقادیری اگزالات تولید می کند. فاکتورهای غذایی، مقادیر بالای ویتامین D در سطح خون، عمل جراحی بای پس روده و نارسایی های متابولیکی مثل پرکاری تیروئید، کمبود سیترات در ادرار و یا مصرف داروهای کورتونی  غلظت کلسیم و یا اگزالات در ادرار را افزایش می دهند ، این افزایش غلظت کلسیم و اگزالات در ادرار موجب ایجاد سنگ کلیه میگردد، سنگ های کلسیمی در فرم کلسیم فسفات نیز دیده میشوند. در واقع سطوح بسیار بالا و سطوح پایین کلسیم در هر دو مورد میتواند موجب ایجاد سنگ های اگزالات کلسیمی کند.
سنگ های عفونی: برخی سنگ ها بر اثر عفونت در دستگاه ادراری ایجاد میشود، این سنگ ها میتوانند فسافته، آمونیومی و یا منیزیومی باشند.

علائم سنگ کلیه معمولا زمانی بروز میکند که سنگ وارد میزنای که ارتباط بین کلیه و مثانه را برقرار میکند میشود. سنگ کلیه میتواند موجب بروز علایمی چون ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ای به علت وجود خون در ادرار شود، تهوع و استفراغ بدون دلیل هم یکی دیگر از علایم سنگ کلیه است که با ورود سنگ کلیه به میزنای ممکن است بروز دهد.
درد شدید در ناحیه پهلو و کمر که به سمت تحتانی شکم و لگن کشیده میشود، به علت جابجایی سنگ و فشار بر مجرای ادراری فرد بیمار درد شدیدی را در نواحی گفته شده احساس میکند. با توجه به محل سنگ فرد ممکن است در هنگام دفع ادرار هم درد و سوزش را در خود احساس کند.
در صورتی که سنگ باعث گرفتگی مجاری ادراری شود، ادرار فرد به طور کامل تخلیه نمیشود و فرد به طور مداوم احساس نیاز به دفع ادرار پیدا میکند.
در صورتی که سنگ کلیه باعث زخم شدن مجاری ادرار و عفونت در فرد شود میتواند موجب بروز تب و لرز در فرد شود.
در صورتی که پزشک تشخیص سنگ کلیه دهد آزمایش ادرار و خون برای فرد مینویسد و بر اساس میزان کلسیم و اسید اوریک خون و یا میزان املاح در ادرار فرد و همینطور سونوگرافی از کلیه ها و مجاری ادرار تشخیص قطعی سنگ کلیه و نوع آن داده میشود.
سنگ کلیه در صورتی که درمان نشود و در بافت کلیه باقی بماند اثرات جبران ناپذیری را میتواند بر روی کلیه و بگذارد و موجب تخریب غیر قابل برگشت بافت کلیه شود.از این رو نیاز است که این افراد برای درمان بیماری خود و پیشگیری از بروز مجدد بیماری اقدام کنند.

درمان و تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه بر اساس نوع سنگ تشکیل شده متفات است، اما به طور کلی عواملی خطری در رخ دادن بیماری وجود دارد که ذکر میکنیم:
چاقی قویترین عامل در احتمال بازگشت سنگ های کلیه است و در افراد چاقی که سابقه ابتلا به سنگ کلیه را دارند یک رژیم غذایی کاهش وزن اولین راهکار درمان بیماری است.در افراد چاق سنگ های اسید اوریکی نسبت به سنگ های اگزالاتی بیشتر است.به طور کلی کنترل وزن با تغذیه مناسب یک راهکار پیشگیرانه از سنگ کلیه است.
در افرادی که به طور ناگهانی مقدار زیادی وزن در طی یک رژیم غذایی ناصحیح کم میکنند به علت افزایش دفع ادراری اگزالات و کلسیم احتمال بوجود آمدن سنگ کلیه میرود، از این رو نیاز است در صورت داشتن یک رژیم غذایی کاهش وزن غلط، از آن صرف نظر کنید.
در بیمارانی که سنگ کلسیمی در کلیه دارند باید میزان لبنیات، پروتیین و نمک در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه تنظیم شده باشد تا مانع از دست دادن کلسیم استخوان ها و دفع ادراری آن شود.
در این بیماران مکمل کلسیم نمیتواند مانند کلسیم دریافتی از رژیم غذایی از تحلیل بافت استخوانی ممناعت کند و نیاز است که لبنیات در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه گنجانده شود.بعلاوه کلسیم موجود در مواد غذایی با اگزالات متصل شده و مانع جذب اگزالات رژیم غذایی و بوجود آمدن سنگ های اگزالاتی میشود. 
مصرف ویتامین C به صورت مکمل های غذایی بدون تجویز پزشک یا کارشناس تغذیه هم میتواند در بدن به اگزالات تجزیه شود و باعث افزایش اگزالات ادراری و نهایتا سنگ کلیه شود. ماساژ را فراموش نکنید.
همینطور منابع اگزالات در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه باید محدود شوند، منابع اگزالات در رژیم غذایی شامل: اسفناج، توتفرنگی، شکلات و کاکائو، سبوس غلات، بادام زمینی، بادام، فندق، چای غلیظ و زردچوبه در مقادیر زیاد میباشند.
در مورد سنگ های اسید اوریکی میتوان گفت که این سنگ ها در ادرار اسیدی به وجود می آیند و برای جلوگیری از ایجاد آن باید از غذاهایی که خاصیت بازی بیشتری دارند بیشتر در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه مصرف شوند و مصرف غذاهای اسیدی در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه کاهش یابد.همینطور باید منابع پورین در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه کاهش یابد، از منابع غنی از پورین میتوان به ماهی، گوشت قرمز و گوشت ماکیان اشاره کرد. در افرادی که توانایی محدود کردن منابع پورین را در رژیم غذایی خود ندارند از داروهای خاص برای عدم جذب آنها استفاده میشود.
در سنگ های سیستینی باید دریافت نمک در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه محدود شود و pH ادرار بالاتر از ۷ باشد که علاوه بر رژیم غذایی نیاز به مداخله دارویی نیز دارد.
در درمان سنگ های کلیه عفونی نیز اولین انتخاب درمان عفونت است و نیاز است که از آنتی بیوتیک برای درمان عفونت استفاده شود.مواد غذایی آنتی باکتریال مثل زغال اخته هم میتوانند در رژیم غذایی به بهبودی زودتر عفونت کمک کنند.
در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه مصرف مایعات باید حداقل ۱۰ لیوان در طول روز باشد تا از غلظت ادرار و رسوب مواد معدنی بکاهد.
از مصرف چای غلیظ و قهوه و همینطور نوشیدنی های گازدارد و بخصوص کولا در در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه خودداری کنید.
دریافت متناسب پروتیین در رژیم غذایی و مصرف کمتر از ۵ گرم نمک در روز موجب جلوگیری از سنگ کلیه توصیه میشود.
معمولا در افرادی که به سنگ کلیه مبتلا هستند میزان دریافت پتاسیم و سطح سرمی پتاسیم کاهش میابد، از این رو نیاز است که در صورت نداشتن بیماری مزمن کلیه و آسیب ندیدن آن از میوه و سبزیجات پر پتاسیم در در تغذیه مناسب برای رفع سنگ کلیه استفاده شود.