علت اصلی به جود آمدن رژیم کتو برای درمان صرع بود، در گذشته به دلیل نبود داروهای ضد تشنج از رژیم های کتو برای درمان صرع استفاده میشد، اما امروزه با وجود داروهای ضد تشنج در صرع میتوان بسیاری از بیماران را درمان کرد. با این حال برخی از بیماران صرعی نسبت به درمان مقاومت از خود نشان میدهند و در نتیجه از رژیم کتو برای این بیماران برای کاهش حملات صرعی استفاده میشود.
رژیم کتو یک رژیم غذایی با میزان
چربی بالا،
پروتئین متوسط و
کربوهیدرات بسیار پایین میباشد، در رژیم کتو بدن را وادار میکنیم تا بجای سوزاندن گلوکز از چربی برای تولید انرژی استفاده کند.
هنگامی که کربوهیدرات ها و گلوکز از طریق رژیم کتو محدود میشود
کبد برای تامین انرژی چربی ها را به به اسید چرب و اجسام کتونی برای تولید انرژی میشکند، هنگامی که میزان اجسام کتونی در خون زیاد شود و به اصطلاح
بدن دچار کتوز شود میزان حملات صرعی در بیمار کاهش میابد. شواهد نشان دهنده این است که تقریبا نیمی از افرادی که رژیم کتو دریافت میکنند میزان حمله های صرع در آنها کاهش پیدا کرده که و این اثر حتی پس از قطع رژیم کتو هم ادامه داشته است.
امروزه از رژیم های کتو برای
کاهش وزن نیز استفاده میشود اما گرفتن این رژیم غذایی برای افراد سالم و در طولانی مدت توصیه نمیگردد. در افراد سالم در ابتدای استفاده از رژیم کتو میتواند سبب بروز عوارضی نظیر یبوست، کاهش انرژی، خواب آلودگی و خستگی بدن برای فرد شود تا سازگاری لازم در فرد ایجاد گردد.بعلاوه سطح هورمون های انسولین و شبه انسولین کاهش میابد که هورمون رشد یکی از هورمون های شبه انسولین است و در نتیجه
بر روی رشد تاثیر گذار است. در نتیجه برای ورزشکاران هم توصیه به گرفتن رژیم کتو نمیشود.
استفاده طولانی مدت از
رژیم کتو باعث پوکی استخوان و سنگ کلیه میشود.
به طور کلی استفاده طولانی مدت از رژیم کتو توصیه نمیگردد مگر در افراد بیماری که عوارض بیماری آنان بیش از عوارض رژیم کتو باشد.
همانطور که گفته شد رژیم کتو دارای محدودیت شدید کربوهیدرات و محدودیت نسبی پروتیین است و بیشتر انرژی مورد نیاز فرد از طریق چربی ها تامین میشود. پاسخ این سوال که آیا این رژیم برای بدن مفید است یا مضر به عوامل گوناگونی بستگی دارد.
در افرادی که به بیماری صرع و یا تشنج مبتلا هستند و نسبت به درمان دارویی مقاومت از خود نشان میدهند استفاده از رژیم کتو بسیار به درمان این بیماران کمک میکند پس میتوان گفت که
رژیم کتو رژیمی موثر و خوب در درمان بیماری است.اما در افراد سالمی که برای کاهش وزن به این رژیم روی میاورند ممکن است مضر باشد و عوارضی را در ایشان به جای بگذارد، از آنجا که با افزایش اجسام کتونی در بدن و
ایجاد حالت کتوز میزان اسیدیته خون افزایش میابد
استخوان های بدن شروع به از دست دادن مواد معدنی خود میکنند و این مواد معدنی و بخصوص کلسیم از طریق ادرار دفع شده و میتواند موجب سنگ های کلیه شود.
کاهش رشد در کودکانی که به علت صرع از
رژیم کتو استفاده میکنند هم دیده میشود و علت اصلی آن کاهش ترشح هورمون رشد به علت دریافت پایین کربوهیدرات میباشد.
از جمله عوارض دیگر رژیم کتو میتوان به
افزایش چربی خون و به هم ریختگی میزان فاکتور های لیپیدی در خون اشاره کرد، با این وجود میتوان تغییر در نسبت فاکتور های لیپیدی خون را تا حدود زیادی با تغییر در نوع چربی های دریافتی کنترل کرد. با این جود با توجه به میزان بالای دریافتی چربی در رژیم کتو نیاز است تا فاکتور های لیپیدی فرد کنترل شود.
یبوست و هیپوگلسیمی هم از حمله عوارض رژیم کتو هستند.
تحقیقات بر روی رژیم کتو همچنان ادامه دارد و دانشمندان به دنبال این هستند که تاثیر رژیم کتو بر روی سایر بیماری ها مثل آلزایمر،آسیب های مغزی، اوتیسم، پارکینسون و ... را بررسی کنند.
به طور کلی در موارد خاص و بیماری استفاده از رژیم کتو سودمند است و میتواند سبب بهبود وضعیت فرد شود اما اینکه از رژیم کتو به عنوان یک رژیم عمومی برای همه افراد استفاده کنیم توصیه نمیگردد.
در
رژیم کتو نسبت دریافت ماکرونوترینت ها ۳ به ۱ و یا ۴ به ۱ است، این نسبت در رژیم کتو به این معنی است که
به ازای هر ۱ گرم پروتئین و کربوهیدرات باید ۳ یا ۴ گرم چربی در رژیم غذایی فرد مصرف شود.
در نسبت ۴ به ۱ رژیم کتو تقریبا حدود ۸۰ درصد انرژی از چربی ها تامین میشود و باقی مانده انرژی مورد نیاز روزانه فرد از طریق مصرف پروتیئین و کربوهیدرات به دست می آید، باید توجه داشته باشد که در رژیم کتو برای تامین حداقل پروتئین مورد نیاز بدن باید
۱ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در رژیم غذایی قرار داشته باشد.پس از محاسبه انرژی چربی ها و پروتئین در رژیم غذایی باقی مانده انرژی را از طریق کربوهیدرات تامین میکنیم.
غذاهایی که میتوانیم در رژیم کتو استفاده کنیم شامل
انواع گوشت ها مثل گوشت قرمز، گوشت ماهی، گوشت پرندگان و... ، تخم مرغ، پنیر، خامه پرچرب، کره، آجیل ها، مغزها، دانه های گیاهان و دانه های روغنی میباشد.
مصرف
سبزیجات و میوه ها در رژیم کتو باید
محدود باشد زیرا کربوهیدرات این مواد هم در رژیم غذایی محاسبه میشوند و میزان کربوهیدرات نباید از میزان معینی بیشتر باشد.
محدودیت کربوهیدرات در
رژیم کتو بسیار زیاد است و به همین دلیل
حتی دارو ها و مکمل های دارای کربوهیدرات و شکر هم نباید مصرف شوند. با این حال نیاز است که همزمان با رژیم کتو با تجویز کارشناس تغذیه از یک مولتی ویتامین فاقد کربوهیدرات مصرف کنیم. به علت محدودیت دریافتی در میوه ها سبزی ها ممکن است فردی که تحت درمان با رژیم کتو است دچار کمبود ویتامین ها و مینزال ها شود و نیاز است تا از مولتی ویتامین و مینرال ها استفاده کند.
معمولا افرادی که رژیم کتو میگیرند نیاز به ویتامین دی و کلسیم خواهند داشت.
انواع مختلفی از رژیم های کتو وجود دارد که
رژیم اتکینز یکی از معروف ترین رژیم های زیر مجموعه کتوژنیک است،
در رژیم اتکینز محدودیتی در دریافت کالری نداریم اما میزان
کربوهیدرات به ۱۰ تا ۲۰ گرم در طول روز کاهش میابد. بهترین نتیجه از رژیم اتکینز زمانی حاصل میشود که از محدودیت ۱۰ گرم کربوهیدرات در روز آغاز وسپس آن را به تدریج به ۲۰ گرم افزایش دهیم تا بهترین نتیجه کتوز حاصل شود.
نوع دیگری از رژیم های کتو ؛
رژیم MCT است که از اسید های چرب با زنجیر متوسط به جای چربی های معمولی استفاده میشود، در این رژیم مصرف
سبزیجات و میوه ها محدودیتی ندارند و کربوهیدرات کمتر محدود شده است زیرا کتوز MCT ها در میزان چربی کمتر رژیم کتو بهتر رخ میدهد.
البته میتوان ترکیبی از رژیم اتکینز، رژیم MCT و رژیم کتو کلاسیک برای نتیجه بهتر استفاده کرد.