رژیم غذایی کم کاری تیروئید | نمونه TSH۲۰۲

برای دریافت برنامه غذایی اختصاصی خودتان اینجا را کلیک کنید.

شایع ترین بیماری غدد درون ریز پس از دیابت، کم کاری تیروئید است.وقتی تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون های تیروئیدی را تولید کند فرد به کم کاری تیروئید مبتلا میشود که این بیماری در خانم ها شایعتر است و با افزایش سن هم میزان ابتلا به آن افزایش میابد؛ البته این بدین معنی نیست که این بیماری در سنین پایین رخ نمیدهد.
از آنجاکه هورمون های تیروئیدی مسئول تنظیم سوخت و ساز بدن، انرژی و تسهیل کننده رشد هستند اختلال در ترشح آنها موجب بروز مشکلاتی در فرد میشود. عوارض و علائم کم کاری تیروئید در افراد مختلف بسیار متفاوت است و از آنجا که این بیماری به تدریج رشد میکند و پیشرفت آرامی دارد علائم آن در ابتدا خفیف بوده و با پیشرفت بیماری علائم آن شدیدتر میشود.
علائم کم کاری تیروئید شامل خشکی پوست و زبر شدن آن، خشکی و شکنندگی ناخن ها و نازک شدن مو ها، پف آلود شدن اطراف چشم ها، کاهش ضربان قلب به علت نبودن انرژی لازم در دسترس، احساس خستگی و ضعف و تنگی نفس حین فعالیت های سنگین و خستگی پس از خواب است. بعلاوه کم کاری تیروئید چون باعث کاهش فعالیت دستگاه گوارش میشود میتواند موجب یبوست گردد.اختلالات قاعدگی و قاعدگی نامنظم نیز یکی از علایم کم کاری تیروئید است که در بانوان با تیروئید کم کار اتفاق میوفتد.
اگر کم کاری تیروئید مادرزادی در کودکی تشخیص داده شود و درمان نشود میتواند موجب عقب ماندگی ذهنی و جسمی کودک شود، در صورتی که عقب ماندگی ایجاد شود دیگر قابل درمان نیست از این رو نیاز است که درمان بیماری به موقع صورت پذیرد.
نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این مسئله است که کم کاری تیروئید در حال حاضر درمان قطعی ندارد و باید با درمان دارویی و رعایت رژیم غذایی کم کاری تیروئید نسبت به کنترل آن اقدام کرد.

درمان کم کاری تیروئید با برطرف کردن علت اصلی آن و جایگزین کردن هورمون های تیروئیدی صورت میگیرد.معمولا درمان به صورت قرص های خوراکی صورت میپذیرد که این قرص ها با شکم خالی و ترجیحا یک ساعت قبل از صبحانه باید مصرف شود.
تعیین دوز دارو بر عهده پزشک است و نیاز است که دوز دارو پس از انجام آزمایش تعیین کردد، بعلاوه نیاز است تا هر شش ماه تا یکسال آزمایش هورمون های تیروئیدی انجام شود تا در صورت نیاز دوز دارو تغییر کند. نباید دوز دارو را به طور خودسرانه تغییر داد و حتما باید زیر نظر پزشک میزان مصرف دارو تغییر کند.
از آنجا که تاثیر هورمون های تیروئیدی بر بدن معمولا دو تا سه ماه طول میکشد، بهبودی بعد از شروع درمان پس از این زمان آغاز میشود.
همراهی رژیم غذایی مناسب برای هیپوتیروئیدیسم با درمان دارویی میتواند کمک بسیار زیادی به بهبودی وضعیت بیماری و کاهش عوارض جانبی و علایم آن کند. علاوه بر تاکید رژیم غذایی بر بهبودی وضعیت هورمون های تیروئیدی در سطح خون، در درمان سایر عوارض آن نیز مثل اضافه وزن و چاقی، کم خونی و ... نیز تاکید دارد و نقش پررنگ تری ایفا میکند.
در رژیم غذایی کم کاری تیروئید باید نکاتی را رعایت کنیم که در ادامه به آن میپردازیم:
رژیم غذایی کم کاری تیروئید باید دارای ید کافی باشد، ید نقشی مهم در تولید و فعالسازی هورمون های تیروئیدی دارد، علاوه بر ید نیاز است تا موادی مثل سلنیم، آهن، ویتامین آ و روی تامین شود، تحقیقات نشان داده وجود این مواد در رژیم غذایی کم کاری تیروئید میتواند منجر به بهبودی وضعیت بیماری شود.
در گذشته تصور بر این بود که کمبود آهن در رژیم غذایی و کم خونی موجب کم کاری تیروئید میشود. زیرا آهن نقش واسطه ای در تولید هورمون های تیروئیدی دارد و وجود آهن کافی در رژیم غذایی کم کاری تیروئید امری ضروری است.
اندازه گیری های فاکتور های خونی در بیماری کم کاری تیروئید نشان میدهد که ارتباط خطی بین کمبود سلنیم در رژیم غذایی و ابتلا به هیپوتیروئیدیسم مشاهده شده است، از این رو نیاز است در رژیم غذایی این بیماران از منابع سلنیم استفاده شود.
البته نکته ای که باید به آن توجه شود این مسئله است که تنها مصرف این مواد در رژیم غذایی بی خطر است و مصرف آنها به صورت مکمل های تغذیه ای حتما باید زیر نظر پزشک صورت گیرد.
رژیم غذایی با کالری تنظیم شده میتواند به بهود وضعیت ترشح هورمون های تیروئیدی بینجامد، تحقیقات نشان داده که تنظیم کالری رژیم غذایی در سطوح خاصی منجر به افزایش یا کاهش ترشح هورمون های تیروئیدی میشود.
در رژیم غذایی کم کاری تیروئید باید محدودیت در دریافت گواتروژن ها اعمال شود، گواتروژن ها منجر به تولید موادی میشوند که با سلول های تیروئیدی در برداشت ید از خون رقابت دارند و در نتیجه تیروئید نمیتواند ید مورد نیاز خود را تامین کند. مواد گواتروژن که در رژیم غذایی کم کاری تیروئید نباید استفاده شوند شامل خانواده کلم ها، لوبیای سویا، لوبیای سفید، شلغم، تربچه و خردل هستند که میزان مصرف زیاد این مواد در رژیم غذایی موجب اختلال در تولید هورمون های تیروئیدی میشود.البته با توجه به اینکه این مواد در جذب ید رقابت دارند در صورت مصرف ید به اندازه کافی که در رژیم های غنی شده با ید دیده میشود اختلال زیادی را در روند تولید هورمون ایجاد نمیکنند، اما در فرهنگ تغذیه ای ما منابع ید به مقدار کمی در رژیم غذایی قرار دارد و از این رو نیاز است که مصرف این مواد در رژیم غذایی کم کاری تیروئید محدود گردد.
رعایت نکات گفته شده در رژیم غذایی کم کاری تیروئید میتواند موجب بهبود وضعیت بیماری و مصرف کمتر دارو شود، برای عوارض جانبی ناشی از هیپوتیروئید نیاز است تا بر اساس مشکل به وجود آمده از رژیم غذایی مخصوص خود استفاده شود، به طور مثال در افرادی که دچار اضافه وزن میشوند نیاز است تا از یک رژیم غذایی کاهش وزن مناسب برای کم کردن وزن استفاده شود. یا برای افراد با مشکل کم خونی از رژیم غذایی برای کم خونی استفاده گردد.