فشار خون در بدن همه انسان ها وجود دارد، چیزی که موجب نگرانی در انسانهاست بالا رفتن آن است که در اصطلاح عامیانه به آن فشارخون گفته میشود.
دو نوع فشار خون داریم،
اولیه و
ثانویه. هنوز علت حدود ۹۰ درصد از بیماران مبتلا به نوع اولیه آن مشخص نشده است، با این وجود
ریسک فاکتور ها و عوامل خطری برای ابتلا به فشار خون اولیه بیان شده است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
سن: با بالا رفتن سن فشار خون نیز افزایش میابد، علت آن را به نوعی میتوان کاهش خاصیت کشسانی رگ ها و مقاومت آنها در برابر جریان خون بیان کرد که در نهایت منجر به افزایش فشار خون میگردد.
سابقه خانوادگی نیز امکان ابتلای شخص را به فشار خون بالا افزایش میدهد.
چاقی یا اضافه وزن که در اثر عدم رعایت
رژیم غذایی بوجود میاید یکی دیگر از علل افزایش فشار خون میباشد، با افزایش وزن نیاز به خون رسانی به بافت ها بیشتر شده و حجم خون در رگ ها افزایش میابد در نتیجه فشار خون بالا میرود.
سدیم بالا و
پتاسیم پایین در رژیم غذایی موجب افزایش فشار خون میشود، سدیم موجب
احتباس آب در بدن و افزایش فشار خون میشود،
پتاسیم به تعادل سطح سدیم بدن کمک میکند و در صورت مصرف نکردن مواد غذایی حاوی پتاسیم در رژیم غذایی این تعادل به هم میخورد.
مصرف ناکافی ویتامین دی در رژیم غذایی و
کمبود ویتامین دی نیز یکی از عوامل افزایش فشار خون میباشد.
مصرف الکل،
فعالیت بدنی کم،
مصرف دخانیات و
استرس از دیگر عوامل ابتلای فرد به فشار خون بالا میباشند.
فشار خون ثانویه به علت یک عامل زمینه ای به وجود می آید، مثلا
بیماری کلیوی و بیماری
غده فوق کلیه میتواند موجب افزایش فشار خون شود.
نقص های مادرزادی قلب و یا
مصرف داروهایی خاص مثل
آمفتامین(شیشه) که در تولید
داروهای لاغری غیر مجاز استفاده میشود و یا
داروهای جلوگیری از بارداری نیز از علل فشار خون ثانویه هستند.
نوع دیگری از فشار خون نیز در مادران باردار دیده میشود که به علت نیاز به خونرسانی بیشتر به جنین و بافت های بدن ، جریان خون در رگ ها بیشتر شده و
فشار خون بارداری ایجاد میشود که معمولا پس از زایمان مادر رفع میگردد.
اگر دارای
اضافه وزن هستید وزن خود را کاهش دهید، چاقی یکی از عوامل مستقیم افزایش فشار خون است، با کاهش ۵ درصدی از وزن بدنتان فشار خون شما ۱۰ واحد کاهش میابد.
مراقب
چاقی شکمی خود باشید، هرچه چاقی شکمی و سایز دور کمر شما بیشتر باشد امکان ابتلای شما به این بیماری بیشتر است، سایز
دور کمر مردان زیر ۹۰ و خانم ها زیر ۸۰ سانتی متر باید باشد.
به طور مرتب
فعالیت بدنی و ورزش انجام دهید، روزانه ۳۰ دقیقه ورزش مرتب و روزانه میتواند فشار خون شما را تا ۱۰ واحد کاهش دهد، توصیه متخصصان این امر به انجام حداق ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته است که به عبارتی ۵ روز در هفته به مدت ۳۰ دقیقه که این زمان را به مرور تا ۱ ساعت در روز افزایش دهید.رژیم غذایی مناسب و سالم داشته باشید،
یک رژیم غذایی مناسب و متعادل میتواند کمک شایانی به جلوگیری از ابتلا به فشار خون کند، در رژیم غذایی خود از
لبنیات کم چرب استفاده کنید، از
سبزیجات برگ سبز که حاوی منیزیوم هستند در رژیم غذایی خود استفاده کنید، از مواد غذایی
پر نمک در رژیم غذایی خود
استفاده نکنید،
فیبر بیشتری در رژیم غذایی خود به کار ببرید، مصرف
کافئین خود را در رژیم غذایی به کمتر از ۲۰۰میلی گرم در روز
کاهش دهید.از
استرس دوری کنید، بخصوص استرس های طولاتی مدت.
از ترکیبات
تنباکو و سیگار دوری کنید، مصرف
نیکوتین میتواند فشار خون را تا حدود یک ساعت بالا نگه دارد و کسانی که در طول روز زیاد سیگار میکشند دائما دارای فشار خون بالا هستند.
درمان غیر دارویی و تغذیه ای در فشار خون شامل
کاهش وزن،
کاهش سدیم در رژیم غذایی، انجام
فعالیت منظم و رژیم غذایی DASH است.
در ابتلا لازم است که فرد در صورت اضافه وزن یا چاقی
رژیم غذایی کاهش وزن گرفته و وزن خود را کاهش دهد، استفاده از رژیم غذایی کاهش وزن بدون هیچگونه مراقبت دیگری باعث کاهش فشار خون میگردد، به طور همزمان میتوان توصیه های رژیم غذایی DASH را نیز در رژیم غذایی کاهش وزن ادغام کرد و تاثر آن را در بهبود وضعیت سلامت فرد مشاهده کرد.
محققان با انجام مطالعات گسترده بر روی رژیم های غذایی مختلف به تاثر چشمگیر رژیم غذایی DASH بر روی کاهش فشار خون افراد پی بردند. این رژیم غذایی میتواند ۱۵ تا ۲۰ درجه موب کاهش فشار خون گردد. رعایت این رژیم غذایی برای همه افراد به جز بیماران کلیوی که یک رژیم غذایی محدود از پتاسیم باید داشته باشند بلامانع است و موجب بهبود وضع سلامت عمومی بدن میگردد.
رژیم DASH و یا رژیم غذایی کاهش فشار خون شامل مشخصات زیر است:
میزان
میوه ها و سبزیجات در رژیم غذایی کاهش فشار خون باید حداقل ۸ واحد باشد،
غلات مورد استفاده در رژیم غذایی کاهش فشار خون باید از نوع
کامل و سبوسدار باشد و روزانه حداقل به میزان ۵ واحد در رژیم غذایی گنجانده شود.
پروتیین مصرفی در رژیم غذایی برای کاهش فشار خون بیشتر باید از نوع
حبوبات باشد، روزانه حداقل یک واحد حبوبات در رژیم غذایی روزانه مصرف شود.مصرف گوشت های قرمز ۱ الی ۲ بار در هفته محدود شود و بیشتر گوشت مصرفی در رژیم غذایی از نوع
ماکیان و ماهی ها باشد.
میزان
اسیدهای چرب ترانس در رژیم غذایی کاهش فشار خون باید نزدیک صفر باشد و از مصرف
چربی های اشباع نیز
خودداری گردد.
شیرینی ها و شکلات ها و نوشیدنی های قند دار در این رژیم غذایی
محدود میگردند.رژیم غذایی برای کاهش فشار خون باید از نظر دریافت
سدیم محدود شود، میزان مجاز سدیم در رژیم غذایی این افراد روزانه ۲۴۰۰ میلگی گرم است که با احتساب میزان سدیم موجود در واحد های غذایی مختلف فرد مجاز به مصرف تقریبا
نصف قاشق چای خوری نمک در رژیم غذایی خود میباشد.
بعلاوه رژیم غذایی این افراد باید سرشار از منابع
پتاسیم و
منیزم باشد، پتاسیم و منیزیم برخلاف سدیم باعث کاهش فشار خون بیمار میشوند.
موز، زردآلو، انجیر، گریپ فروت، هلو، انگور و آلو میوههایی
پر پتاسیم هستند و سیبزمینی، سیر، بروکلی، کدو سبز، قارچ و گوجهفرنگی سبزیهایی
سرشار از پتاسیم هستند. حبوبات نیز از نظر محتوای
پتاسیم غنی هستند که این مواد را میتوانید در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهید.
مصرف
ویتامین سی نیز در کاهش فشار خون افراد بیمار کمک میکند، قراردادن منابع ویتامین سی در رژیم غذایی موجب کاهش فشار خون در افراد بیمار و سالم میشود.
سیر تاثیر قابل ملاحظه ای در کاهش فشار خون میشود و شما میتواند آن را بصورت خام یا پخته در رژیم غذایی خود مصرف کنید، برای کاهش بوی بد سیر میتوانید پس از مصرف آن چند برگ از گیاه جعفری میل نمایید.
از مصرف سوسیس، کالباس، کنسرو گوشت، برگرها و سایر فرآوردههای گوشتی به علت دارا بودن مقادیر بالای سدیم در رژیم غذایی باید پرهیز کرد. سبزیهای کنسرو شده در آب نمک، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور نیز
نباید در
رژیم غذایی کاهش فشار خون مصرف شوند.
وجود مواد حاوی
کافئین از قبیل قهوه، چای، نوشابههای کولا و شکلات در رژیم غذایی شما سبب افزایش فشارخون میشوند و باید
در حد اعتدال مصرف شوند.
بهتر است روغن مصرفی در رژیم غذایی کاهش فشار خون از نوع مایع و بخصوص
کانولا یا
زیتون باشد.