غذا و تغذیه یکی از عوامل موثر در تامین سلامتی است و عدم توجه جدی به این امر آن را جزء عوامل خطر سلامتی قرار می دهد.
امروزه به دلیل تنوع غذایی مردم و ساختار های اجتماعی فرهنگی متفاوتی که وجود دارد موضوع غذا و تغذیه به یک علم با گستره ای وسیع از سطح کشت و برداشت تا دریافت سطح سلولی تبدیل شده است، ورود به موضوع غذا و تغذیه معمولا از چند مقوله مهم می گذرد که عبارتند از:
امنیت غذایی به این معنی که آیا عوامل اقتصادی اجازه تهیه و مصرف غذا را می دهد؟ و آیا علم و فرهنگ مناسبی برای مصرف غذای در دسترس وجود دارد؟ ایمنی غذا نیز در تامین سلامت حائز اهمیت است. در این مقوله به سالم بودن غذا از ابعاد فیزیکی وشیمیایی، میکروبی، قارچی و ... توجه می شود. بخش بسیار مهم دیگر در گستره غذا و تغذیه، پرداختن به کیفیت تغذیه می باشد که به مفهوم نهایت فرآیند تهیه و مصرف غذا در بدن آدمی است. بدیهی است در این سطح عوامل فردی مثل بیماری ها و .... هم مداخله می کنند.
نهایت این مجموعه به داده های سرمی، سلولی و ملکولی بدن انسان ختم میشود که نمونه ای از آن بررسی ریز مغذی ها در سطح سلولی است.
در جمهوری اسلامی ایران در سال های اخیر از چگونگی امنیت غذا و ایمنی غذا و از سفره و سبد غذایی اطلاع داریم، نوشته حاضر ما را در جریان وضعیت ریز مغذی ها در کشور قرار میدهد. هر دلیلی که می خواهد داشته باشد، این تابلو زیبا نیست.ما مهمترین دلیل را فقر می دانیم. هم فقر اقتصادی که توان دریافت را محدود میکند و هم فقر فرهنگی که تقاضا را ضعیف مینماید.
جبران کاستی های تغذیه ای از قبیل ویتامین ها و املاح روش های متفاوتی را می طلبد که معروف ترین آنها غنی سازی و مکمل یاری می باشد.
برای غنی سازی چند مزیت قائل هستیم: به عدالت نزدیک تر است و جمعیت بزرگ تری را تحت پوشش قرار میدهد و در عین حال اثر بخش تر و متناسب تر نیز می باد و تداخلات فرهنگی اقتصادی و اجتماعی در آن کمتر اثر دارد.
برای غنی سازی، شناخت ماده غذایی و توزیع و مصرف آن از اهمیت بالایی برخوردار است، به عنوان مثال آرد و تبع آن نان فراگیری مناسی در مصرف دارد و می تواند بستر خوبی برای غنی سازی و پاسخ گویی به کمبود های ریز مغذی ها باشد.
ما این کار را با غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک شروع کرده ایم و انشاا... به سایر ریز مغذی ها تسری خواهیم داد.
برای ویتامین D از شیر و برای ویتامین A از روغن استفاده کرده ایم که انشاا... نهادینه و فراگیر شود.
همچنین در بین تولید کنندگان مواد غذایی انگیرده بسیار خوبی که برای غنی سازی ایجاد شده است.
قابل تقدیر و کاهنده تعداد عمده ای از سوءتغذیه های ناشی از عدم دریافت ویتامین ها و املاح است.
این کار تحقیقاتی مجموعه بسیار ارزشمندی است که توسط کارشناسان دفتر بهبود تغذیه جامعه و سایر همکاران به اجرا درآمده است. از همه آن ها صمیمانه سپاسگذارم.
دکتر سید موید علویان