چاقی شکمی و زیاد بودن چربی در ناحیه شکم به شدت برای سلامتی مضر و آزار دهنده است.
چاقی شکمی باعث افزایش خطر بیماری های مزمن نظیر سندرم متابولیک، دیابت، بیماری های قلبی عروقی و سرطان میشود.
اصطلاح پزشکی برای چربی های شکم و پهلو "چربی احشایی" نام دارد و به این علت این نامگذاری انجام شده که این چربی ها اطراف اعما و احشا داخلی بدن مثل روده، کبد، معده، قلب و... را فراگرفته و باعث آسیب به آنها میگردد.
حتی افرادی که دارای وزن نرمال هستند اما چربی احشایی زیادی دارند در معرض خطر بیماری های مزمن قرار دارند.
در ادامه این متن ۱۲ عاملی که باعث افزایش چاقی شکمی میشود برای شما آورده شده است:
بسیاری از افراد از چیزی که فکر میکنند شکر بیشتری مصرف میکنند.
غذاهایی که شکر زیادی دارند گروه زیادی از مواد غذایی مثل شکلات و آبنبات تا بستنی و شیر کاکائو را شامل میشود. نوشابه، قهوه و چای شیرین از بیشتری غذاهایی هستند که باعث افزایش دریافت شکر در شما میگردند.
مطالعات زیادی ارتباط بین مصرف شکر و نوشیدنی های قند دار و افزایش چربی شکم را اثبات کرده اند، این مسئله بخاطر وجود فروکتوز زیاد در محصولات قند و شکر است.
در مطالعه ای ۱۰ هفته بر روی افراد چاق و دارای اضافه وزن مشاهده شد که این افراد در حدود یک چهارم از انرژی دریافتی روزانه خودشان را از مصرف مواد غذایی با فروکتوز بالا تامین میکنند که باعث کاهش حساسیت سلول های بدن به انسولین شده و افزایش چربی شکم و چاقی شکمی را به همراه دارد.
گرچه مصرف شکر در هر شکلی باعث افزایش چاقی شکمی میشود، اما نوشیدنی های قند دار باعث افزایش دوچندان میزان چاقی شکم میگردد. نوشابه ها و آبمیوه های صنعتی از منابع اصلی دریافت قند به صورت مایع هستند که باعث میشود شما مقدار بسیار زیادی قند را در مدت زمانی کوتاه وارد بدن خود کنید.
علاوه بر این زمانی که شما از نوشیدنی های قند دار استفاده میکنید باعث احساس سیری در شما نمیگردد و در نتیجه کالری بیشتری هم در طول روز دریافت خواهید کرد و این مسئله به چاقی شما دامن میزند.
مصرف الکل ضرر های زیادی برای بدن دارد، رایج ترین آسیب های الکل به بدن شامل افزایش التهاب بدن، آسیب به کبد، از بین بردن سلول های کلیه و آسیب های دیگری به بدن میشود.
برخی از مطالعات بیان میکنند که مصرف الکل باعث سرکوب چربی سوزی و همچنین افزایش کالری دریافتی در بدن شده و در نهایت باعث افزایش ذخیره چربی در بدن و چاقی شکمی میشود.
مصرف الکل باعث افزایش میزان چربی در ناحیه میانی بدن میگردد، در واقع مصرف ۳ شات الکل در روز منجر به افزایش ۸۰% در ابتلا به چاقی های شکمی میشود.
هرچه میزان مصرف الکل در روز بیشتر باشد مقدار افزایش چربی شکم و چاقی شکمی هم بیشتر میشود.
اسید های چرب ترانس ناسالم ترین نوع چربی در دنیا هستند.
چربی های ترانس نتیجه اتصال هیدروژن به چربی های غیر اشباع برای پایدار شدن بیشتر آنها هستند مثل روغن های جامد گیاهی.
اسیدهای چرب ترانس معمولا برای افزایش عمر مواد غذایی که در انبار ها نگهداری میشوند استفاده میشود. به طور مثال استفاده از چربی های ترانس در تهیه کیک و شیرینی و غذاهای آماده سبب پایدار تر شدن آنها میگردد.
اسیدهای چرب ترانس سبب افزایش مقاومت بدن نسبت به انسولین، افزایش التهاب، بروز بیماری های قلبی و بسیاری بیماری های دیگر میشود.
در مطالعاتی که بر روی حیوانات صورت گرفت دیده شد که آنهایی که اسید چرب ترانس بیشتری مصرف میکنند بیشتر در معرض چاقی شکمی هستند و شکم چاق تری دارند.
در دریافت کالری برابر، افرادی که ۸% بیشتر اسیدهای چرب ترانس مصرف میکنند حدود ۳۳% چربی شکم بیشتری نسبت افرادی که اسید چرب ترانس مصرف نمیکنند خواهند داشت.
نداشتن فعالیت بدنی و تحرک کافی در طول روز یکی از علت های اصلی ناسالم بودن است.
در دهه های گذشته بخاطر تغییر سبک زندگی افراد و داشتن فعالیت بدنی کمتر میزان چاقی و به تبع آن چاقی شکمی افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
در مقایسه ای که بین دو گروه از افراد صورت گرفت مشاهده شد افرادی که روزانه ۳ ساعت تلویزیون میبینند نسبت به افرادی که کمتر از ۱ ساعت در روز وقت خود را به تلویزیون دیدن میگذرانند حدود ۲ برابر بیشتر در معرض چاقی و اضافه وزن قرار دارند.
نداشتن تحرک کافی ریسک بازگشت وزن پس از کاهش وزن را هم افزایش میدهد. در واقع افرادی که پس از کاهش وزن انجام ورزش منظم را فراموش نمیکنند بسیار موفق تر از کسانی عمل میکنند که ورزش نمیکنند، افرادی که فعالیت بدنی منظم پس از دوره کاهش وزن ندارند احتمالا تا حدود ۴۰% وزنشان افزایش پیدا خواهد کرد.
دریافت کافی پروتئین از طریق رژیم غذایی یکی از مهمترین عوامل برای کاهش وزن است.
رژیم غذایی پر پروتئین باعث احساس سیری در شما شده، متابولیسم شما را افزایش داده و نهایتا با کاهش کالری دریافتی و افزایش کالری مصرفی موجب لاغری میگردد.
در مقابل رژیم کم پروتئین باعث افزایش چاقی شکمی در بلند مدت میشود.
در چندین مطالعه بلند مدت دیده شده که افرادی با رژیم غذایی پر پروتئین چربی شکمی کمتری دارند.
علاوه بر این در مطالعات حیوانی دیده شده است که مصرف پروتئین ترشح هورمون نوروپپتید Y یا NPY را کاهش می دهد. ترشح این هورمون با افزایش احساس گرسنگی و در نتیجه دریافت بیشتر کالری و بیشتر شدن چربی شکم و پهلو همراه است.
افزایش چربی شکمی در دوران یائسگی بسیار شایع است.
پس از دوران بلوغ و در دوره ی تخمک گذاری هورمون استروژن به بدن دستور میدهد که برای بارداری احتمالی چربی را در ناحیه باسن و ران ذخیره کند. این چربی برای بدن مضر نیست و برای تامین نیاز های جنین مورد احتیاج است.
یائسگی معمولا پس از گذشت یک سال از آخرین تخمک گذاری و قاعدگی بانوان آغاز میشود. در این دوره میزان هورمون استروژن به آهستگی کاهش میابد و باعث میشود چربی های بدن به جای اینکه در باسن و ران ذخیره شوند در ناحیه شکم و پهلو ذخیره گردند.
برخی از بانوان نسبت به خانم های دیگر چاقی بیشتری را تجربه میکنند و این مسئله بخاطر ژنتیک و سنی است که یائسگی از آن زمان آغاز شده. در یکی از مطالعات گفته شده بانوانی که یائسگی خود را در سنین کمتر تجربه میکنند میزان چاقی شکمی آنها کمتر است.
میلیون ها باکتری در روده شما زندگی میکنند و بیشتر آنها در قسمت روده شما قرار دارند، برخی از آنها برای افزایش سلامت شما مهم هستند و برخی دیگر میتوانند زیان آور باشند.
باکتری های غیر بیماری زایی که در روده شما زندگی میکنند یک فلور میکروبی در آنجا تشکیل میدهند که برای افزایش سلامت بدن و افزایش قدرت سیستم ایمنی ضروری هستند.
به هم ریختن تعادل نوع باکتری های روده میتواند باعث افزایش خطر بروز بیماری هایی مثل دیابت نوع ۱، بیماری های قلبی عروقی، سرطان و... شود.
علاوه بر این در مطالعاتی که اخیرا صورت گرفته بیان شده است که به هم خوردن تعادل طبیعی باکتری های روده میتواند موجب افزایش وزن و چاقی شکمی شود.
در مطالعات دیگری هم دیده شد که جابجایی فلور میکروبی از فرد چاق به فرد لاغر باعث چاق شدن فرد لاغر میشود. در واقع فلور میکروبی روده نقش بسزایی در افزایش وزن و محل ذخیره شدن چربی ها دارد.
آب میوه هم یکی از انواع نوشیدین ها قندی است، حتی آب میوه ۱۰۰% طبیعی هم دارای مقدار زیادی قند است.
در واقع هر ۱ لیوان آبمیوه طبیعی (۲۴۰ سی سی) حاوی ۲۴ گرم قند است، این عدد در آب انگور به ۳۲ گرم قند افزایش پیدا میکند.
گرچه آبمیوه طبیعی ویتامین ها و املاح زیادی را برای بدن فراهم میکنند اما فروکتوز بالای آن باعث مقاومت نسبت به انسولین و در نتیجه افزایش چربی شکم و پهلو میگردد.
علاوه بر این آبمیوه ها چون حجم زیادی ندارند میتوانند در مقادیر بالا مصرف شوند و کالری دریافتی شما را به شدت افزایش دهند، از طرف دیگر باعث احساس سیری در شما نمیشوند و کماکان شما مجبور هستید برای سیر شدن غذای اضافی دریافت کنید.
کورتیزول هورمونی است که برای بدن حیاتی است و در نبود آن بدن به مشکلات زیادی بر خواهد خورد.
این هورمون توسط غده های آدرنال تولید میشوند و به هورمون استرس معروف هستند، زیرا در زمان استرس و فشار روحی این هورمون ها ترشح میشوند و باعث آمادگی بدن در برابر استرس میگردند.
متاسفانه زمانی که این هورمون بیش از اندازه ترشح شود باعث افزایش چاقی شکمی در افراد میگردد.
در بسیاری از افراد استرس باعث پرخوری میگردد، علاوه بر اینکه خود پرخوری باعث دریافت انرژی زیادی میشود و کالری زیادی که از طریق پرخوری وارد بدن میشود و باعث چاقی عمومی میشود، کورتیزول این کالری اضافی را به صورت چربی در قسمت شکم و پهلو ذخیره میکند.
شاید جالب باشد که بدانید بانوانی که دور کمر آنها از دور باسنشان بیشتر است در زمان استرس کروتیزول بیشتری ترشح میکنند.
فیبر یکی از مهم ترین و مفید ترین ابزار های کنترل وزن است.
برخی از انواع فیبر های خوراکی باعث احساس سیری در شما میشوند، برخی باعث جذب کمتر کالری غذا ها میگردند و یا باعث تنظیم هورمون های گرسنگی در بدن میگردند.
در یک بررسی بزرگ دیده شد افرادی که دریافت روزانه فیبر غذایی آنها بالا است چربی های دور شکم و پهلوی آنها کمتر است، در واقع هر ۱۰ گرم افزایش فیبر محلول در رژیم غذایی در حدود ۴% چاقی شکمی را کاهش میدهد.
رژیم غذایی که در آن به مقدار زیادی از کربوهیدرات های تصفیه شده و غذاهای کم فیبر استفاده شده باشد دقیقا خلاف این جهت عمل کرده و باعث چاقی و بخصوص چاقی شکم میگردد.
برای افزایش فیبر دریافتی خودتان بهتر است از غلات کامل، نان های سبوس دار، حبوبات، سبزیجات و میوه های تازه استفاده کنید.
ژنتیک نقش مهمی را در بروز چاقی شکمی ایفا میکند.
به نظر میرسد اینکه بیشتر چربی های بدن شما در کدام قسمت بدن ذخیره شوند بر اساس دستورات ژنتیکی که در DNA شما است مشخص میشود.
در واقع همه فعالیت های بدن شما بر اساس ژن های بدن شما کنترل میشود، از محل ذخیره چربی گرفته تا میزان ترشح هورمون های کنترل کننده اشتها و هورمون های استرس.
در سال ۲۰۱۴ دانمشندان ۳ ژن را که کنترل کننده چاقی شکمی بود کشف کردند و جالب است که ۲ تا از این ۳ ژن فقط در خانم ها یافت شد. این ژن ها مسئول چاقی شکمی افراد هستند.
با این حال نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه میباشد.
داشتن خواب کافی برای سلامت شما بسیار مهم است.
مطالعات زیادی رابطه بین داشتن خواب کافی و افزایش وزن را اثبات کرده اند، در واقع نداشتن خواب کافی باعث چاقی و چاقی شکمی میشود.
در مطالعه ای که بر روی ۷۰ هزار نفر صورت گرفت مشاهده شد افرادی که در شب ۵ ساعت و یا کمتر از آن میخوابند نسبت به افرادی که ۷ ساعت خواب شبانه دارند در حدود ۳۰% بیشتر در معرض چاقی قرار دارند.
خواب نامناسب شبانه هم یکی از علت های چاقی به شمار میرود، رایج ترین نوع بدخوابی آپنه است که در آن تنگی نفس باعث میشود شما از خواب بپرید. افرادی با این اختلال بیشتر دچار چاقی شکمی میگردند.
فاکتور های زیادی هستند که در چاقی شکمی و میزان چربی شکم و پهلو نقش دارند.
برخی از این فاکتور ها را نمیتوان کاری کرد و باید با آن کنار آمد، مانند ژنتیک و دوره یائسگی، اما سایر فاکتور ها را میتوان با تغییر سبک زندگی، داشتن رژیم غذایی سالم، خواب کافی و دوری از استرس کنترل کرد و مانع از چاقی شکمی شد.
اگر شما هم به چاقی شکمی مبتلا هستید میتوانید این مقاله را برای آب کردن چربی شکم و پهلو بخوانید.