علائم کمبود آهن | ۱۰ علامت که نشان میدهد شما کمبود آهن دارید

کمبود آهن زمانی رخ میدهد که ذخایر آهن در بدن شما کاهش پیدا میکند و دریافت غذایی آهن از طریق رژیم غذایی و یا مصرف مکمل آهن هم ندارید.
بدن شما به آهن برای تولید هموگلوبین نیاز دارد، هموگلوبین پروتئینی است که در سلول های خون وظیفه انتقال اکسیژن را به عهده دارد، در نتیجه اگر هموگلوبین کافی در بدن تولید نشود اکسیژن کافی به اندام های بدن نمیرسید و در عملکرد خود دچار اختلال میشوند. در این صورت گفته میشود که شما دچار کمخونی فقر آهن شده اید.
کم خونی انواع مختلفی دارد اما کم خونی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی میباشد. شایعترین علت های کم خونی فقر آهن در زیر بیان شده اند:
♦ عدم دریافت کافی آهن از طریق رژیم غذایی و تامین نشدن نیاز روزانه بدن به آهن.
♦ بیماری سندرم التهابی روده یا IBS
♦ افزایش نیاز بدن به آهن در طی دوره بارداری
♦ از دست دادن خون از طریق پریود های سنگین یا خونریزی های شدید

کمبود آهن میتواند باعث بروز علائمی در شما شود که کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد، رایج ترین علائم آن هم شامل تنگی نفس، خستگی و عدم تمرکز است.
شدت علائمی که در افراد کم خون بروز میکند به چند عامل مختلف بستگی دارد و بر اساس آن علائم مختلفی در افراد بروز میکند، از جمله این عوامل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
♦ شدت کم خونی
♦ چه مقدار زمان طول بکشد تا به فکر درمان بیوفتید
♦ سن شما
♦ سایر بیماری های زمینه ای و وضعیت کلی سلامت شما

در برخی مواقع هم ممکن است فرد هیچ علامتی از خود نشان ندهد. با این حال اکثر افرادی که دچار کم خونی ناشی از کمبود آهن میشوند یکی از ۱۰ علامت زیر را در خود نشان میدهند.

احساس خستگی مفرط که بدون دلیل باشد یکی از رایج ترین علامت های کم خونی فقر آهن است. این خستگی به علت کمبود آهن برای تولید هموگلوبین و انجام اکسیژن رسانی به سلول ها و اندام های بدن است.
بدون هموگلوبین کافی، خونرسانی و در نتیجه رسیدن اکسیژن به بافت ها و ماهیچه های شما کاهش پیدا میکند و نمیتوانند انرژی کافی تولید کنند. بعلاوه قلب شما هم باید تلاش بیشتری برای رساندن اکسیژن به بافت های بدن و خونرسانی به آنها انجام دهد که این مسئله هم به خستگی بیش از اندازه دامن میزند.
از آنجایی که بسیاری از مردم خستگی را بخشی از زندگی عادی و روزمره خود میدانند تشخیص نوع خستگی عادی با خستگی ناشی از کم خونی مشکل است.
در صورتی که احساس میکنید خستگی شما بیش از اندازه است و برخی دیگر از علائم کم خونی هم همراه دارید حتما پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.

رنگ پریدگی و رو به سفیدی رفتن رنگ قسمت داخلی پلک پایین چشم هم یکی دیگر از علائم کم خونی و کمبود آهن است. همگلوبین باعث قرمزی سلول های خون میشوند، در نتیجه کاهش هموگلوبین و کاهش سلول های خونی سبب کاهش سرخی پوست میگردد.
این رنگ پریدگی در افراد مبتلا به کم خونی میتواند در یک ناحیه خاص باشد و یا اینکه در همه نقاط بدن ایجاد شود، از جمله رنگ پریدگی های ناشی از کمخونی که در ناحیه های خاصی از بدن رخ میدهد شامل موارد زیر است:
♦ صورت
♦ لثه
♦ داخل لب ها یا داخل پلک پایین
♦ ناخن ها
این رنگ پریدگی یکی از اولین چیز هایی است که پس از مراجعه به پزشک بررسی میشود و با آزمایش خون قطعیت آن مشخص میگردد.
رنگ پریدگی در موارد متوسط و شدید کم خونی دیده میشود و در مواردی که خیلی شدید نباشد این کم خونی محسوس نیست.

هموگلوبین باعث انتقال اکسیژن به سراسر بدن میشود. زمانی که سطح هموگلوبین شما در نتیجه کمبود آهن کاهش پیدا کند در نهایت سطح اکسیژن خون شما هم افت پیدا میکند.
این مسئله به این معنی است که سلول های بدن شما از جمله عضلات اکسیژن کافی برای انجام کار های روز مره مثل راه رفتن را دریافت نمیکنند.
در نتیجه شما باید تندتر نفس بکشید تا بتوانید اکسیژن مورد نیاز بدن خود را تامین کنید، در نتیجه شما دچار تنگی نفس و تنفس های کوتاه میشوید.
اگر شما در انجام کارهای روزمره مثل راه رفتن، بالا رفتن از پله ها و... دچار تنگی نفس میشوید کم خونی میتواند یکی از علت های آن باشد.

سردرد و سرگیجه یکی دیگر از علائم کم خونی است که در خانم ها شیوع بیشتری دارد، البته این علامت نسبت به سایر علامت ها کمتر شیوع دارد و به صورت سرگیجه های خفیف دیده میشود.
ارتباط بروز سردرد و کم خونی هنوز مبهم است و کشف نشده باقی مانده. یکی از علت هایی که برای بروز سر درد بیان شده این مسئله است که بخاطر کمبود اکسیژن برای سلول های مغز عروق خونی گشاد میشوند تا جریان خون را در آن ناحیه افزایش دهند، در نتیجه فشار به بافت مغز وارد شده و موجب سردرد میشود.
گرچه سردرد علت های بسیار مختلفی میتواند داشته باشد اما سردرد های مکرر و سرگیجه میتواند یکی از نشانه های کمبود آهن و کمخونی در فرد باشد.

افزایش ضربان قلب یا تپش قلب یکی دیگر از علائم کمبود آهن است.
ارتباط بین کم بود آهن، کم خونی و تپش قلب کماکان در دست مطالعه است اما یکی از مهمترین علت های آن به بحث اکسیژن و کمبود آن در بافت های بدن ارتباط پیدا میکند.
زمانی که هموگلوبین کم میشود و در نتیجه آن اکسیژن رسانی کاهش پیدا میکند قلب مجبور است برای تامین اکسیژن بدن و خونرسانی بیشتر به بافت ها فعالیت خود را افزایش دهد. این مسئله باعث میشود که شما احساس کنید قلب شما دارد بیشتر از معمول کار میکند.
در موارد شدید این مسئله و عدم درمان کم خونی میتواند سبب بزرگ شدن قلب و یا حتی نارسایی قلب شود.
البته این مورد در موارد طولانی مدت کم خونی رخ میدهد و خیلی شایع نیست.

پوست خشک و موی خشک و آسیب دیده هم میتواند نشانه ای از کمبود آهن باشد.
کمخونی باعث کاهش اکسیژن رسانی به سلول هایی میشود که باعث رشد مو میگردند، زمانی که اکسیژن به سلول های مو و پوست نرسد در نتیجه آنها ضعیف و شکننده میشوند.
از طرف دیگر زمانی که اکسیژن به سلول های ریشه مو نرسد این سلول ها فعالیت خود را کاهش داده و در نتیجه سبب ریزش مو میشود و یکی دیگر از نشانه های کمخونی ریزش مو است.
البته از دست دادن تعدادی از تارهای مو در طول روز (۱۰۰ عدد در روز) طبیعی است و نباید نگران شوید، اما اگر ریزش موی شما شدید تر بود ممکن است که نیاز باشد برای بررسی وضعیت کمخونی خود به پزشک مراجعه کنید.

گاهی اوقات یک نگاه به داخل دهانتان میتواند به شما بگوید کم خونی دارید یا نه!
علائمی مثل تورم زبان، التهاب، رنگ پریدگی یا صاف شدن زبان میتواند نشانه ای از کمبود آهن در بدن شما باشد. کمبود آهن میتواند سبب بروز علائم دیگری نیز شود، از جمله:
♦ خشکی دهان
♦ احساس سوزش در دهان
♦ ترک های دردناک قرمز در گوشه دهان
♦ زخم در دهان

کمبود آهن با بروز سندرم پای بی قرار هم ارتباط دارد. سندرم پای بی قرار حرکت ناگهانی پا در حالت استراحت است که میتواند ناخوشایند باشد. این مسئله بخصوص در زمان خواب میتواند موجب بر هم خوردن خواب و استراحت فرد شود.
علت اصلی سندرم پای بی قرار هنوز ناشناخته است اما کم خونی میتواند یکی از علت های بروز آن باشد.
۲۵% از افرادی که کمخونی دارند دچار سندرم پای بی قرار هستند و بروز این سندرم در افرادی که کمخونی دارند در حدود ۹ برابر بیشتر از سایر افراد است.

یکی از علائم کمبود آهن و کمخونی که به نسبت سایر علائم شاید کمتر دیده شده باشد ناخن های قاشقی شکل است، در این حالت جلوی ناخن رو به بالا برگشته و به صورت قاشقی شکل در میاید.
اولین مشخصه آن هم شکننده بودن ناخن و آسیب پذیر شدن آن است.
در موارد شدید لبه های ناخن رو به بالا بر میگردند و وسط آن گود میشود که به همین دلیل به آن ناخن قاشقی شکل میگویند.
البته این مسئله بسیار شایع نیست و تنها در حدود ۵ % افراد بروز میکند و در موارد شدید کمخونی دیده میشود.

برخی علائم دیگری نیز وجود دارند که میتوانند نشانه ای آن باشند که سطح آهن در بدن شما کم است،البته این علائم میتوانند با بسیاری علت های دیگر نیز بروز کنند و تنها منحصر به کمبود آهن نیستند.
سایر علائم کمبود آهن و کمخونی که شیوع کمتری هم دارند شامل موارد زیر میشوند:
♦ هوس کردن غذاهای عجیب و غریب: یکی از علائمی که میتواند نشانه کمخونی باشد تمایل به مصرف غذاهای عجیب مثل یخ، خاک، گچ، کاغذ و ... است که "پیکا" نامیده میشود، البته در دوران بارداری هم این هوس های نامعمول ممکن است دیده شود.
♦ احساس افسردگی: کمخونی فقر آهن با بروز افسردگی در بزرگسالان در ارتباط است. زنان باردار که به کمخونی فقر آهن مبتلا هستند بیشتر در معرض افسردگی پس از زایمان قرار میگیرند.
♦ دست و پای سرد: کمخونی به معنای کاهش خون رسانی به اندام ها بخصوص اندام های انتهایی بدن است. در نتیجه افراد کم خون ممکن است در دست ها و پاهای خود بخصوص در فصل زمستان احساس سرمای غیر عادی داشته باشند.
♦ کاهش قدرت سیستم ایمنی و بیماری مکرر: از آنجا که وجود آهن برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی ضروری است، کمبود آن میتواند سبب کاهش قدرت سیستم ایمنی و در نتیجه بیماری های مکرر شود.