ویتامین E یکی از ویتامین های بسیار مهم و ضروری برای بدن است که نقش های بسیار زیادی را برای بدن ایفا میکند. با این حال همانند بسیاری از ویتامین های دیگر که مصرف زیاد آنها برای بدن مشکل ساز میشود، مصرف زیاد ویتامین E هم میتواند مشکلات زیادی را برای فرد به همراه داشته باشد که به آن مسمویت با ویتامین E گفته میشود.
در این مقاله قصد داریم برای شما از فواید مصرف ویتامین ای و مسمویت ویتامین ای صحبت کنیم، در ابتدا فواید ویتامین ای را بررسی میکنیم:
ویتامین ای یک آنتی اکسیدان است و میتواند از سلول های بدن شما در مقابل رادیکال های آزاد و اکسیدان های مختلف حفاظت کند.
ویتامین E به طور طبیعی در بعضی از غذاها وجود دارد، بعلاوه میتوانید آنها را به صورت مکمل غذایی هم دریافت کنید.
ویتامین ای یک ویتامین محلول در چربی است و این مسئله به این معنیست که بدن شما میتواند آن را ذخیره کند و در مواقع نیاز از آن استفاده نماید.
ویتامین E هشت شکل و ترکیب مختلف دارد که فرم آلفا توکوفرول آن فعال ترین فرم در بدن انسان است.
احتمالا شما زنگ زدگی هایی بر روی ماشین یا دوچرخه خود مشاهده کرده اید، وقتی اجسام در معرض اکسیژن و اکسیداسیون قرار میگیرند فرسوده میشوند. سلول های بدن شما هم تقریبا بر اساس همین مکانیسم وقتی در معرض عوامل اکسیداتیو و رادیکال های آزاد قرار میگیرند فرسوده و پیر میشوند و آسیب میبینند.
این ملکول ها (رادیکال های آزاد) میتوانند منجر به بروز بیماری های قلبی عروقی و سرطان شوند.
رادیکال های آزاد در طی متابولیسم بدن به طور طبیعی به وجود می آیند، این ملکول ها با آسیبی که به سلول های بدن شما میرسانند عمر آنها را کوتاه میکنند.
بر اساس گفته های انجمن ملی سلامت آمریکا، ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی است که که میتواند سلول های بدن را در مقابل رادیکال های آزاد محافظت کند و روند پیری را آهسته کند.
دانشمندان ویتامین E را در درمان برخی بیماری های دیگر نیز مفید میدانند و توصیه به مصرف آن دارند. از جمله فواید مصرف ویتامین ای در بیماری های دیگر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
♦ سفت شدن دیواره رگ ها
♦ فشار خون بالا
♦ بیماری های قلبی
♦ سرطان ها
البته همواره باید به این مسئله توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه دارو ها و مکمل های غذایی میتواند برای شما عوارضی به همراه داشته باشد و نباید بدون تجویز مشاور تغذیه و یا پزشک از این مکمل ها استفاده نمایید.
نیاز به ویتامین E در افرادی که در معرض استرس های اکسیداتیو بیشتری قرار دارند افزایش پیدا میکند، در این افراد سطح رادیکال های آزاد در بدن افزایش پیدا کرده و در نتیجه باید آنتی اکسیدان های بیشتری مصرف کنند. از جمله عمده ترین افرادی که در معرض استرس های اکسیداتیو فراوان قرار دارند شامل موارد زیر است:
♦ افراد سیگاری و کسانی که در معرض دود سیگار قرار دارند.
♦ افرادی که در معرض آلودگی هوا قرار دارند.
♦ افرادی که به مدت زیادی در معرض نور مستقیم خورشید و یا اشعه فرابنفش (UV) قرار میگیرند.
ویتامین ای به بازسازی و تعمیر سلول های آسیب دیده در این افراد کمک میکند.
از آنجا که میزان ویتامین ای در مواد غذایی مختلف به اندازه ای نیست که بتواند برای شما مشکلی ایجاد کند در نتیجه هر مقدار که بخواهید میتوانید از منابع غذایی ویتامین ای استفاده کنید.
اما در مورد مصرف مکمل های ویتامین ای مسئله کمی متفاوت است، دریافت بیش از حد ویتامین ای از طریق مکمل میتواند عوارض جانبی جدی ای برای شما به همراه داشته باشد، یکی از این عوارض خطرناک افزایش ریسک خونریزی های داخلی و سکته مغزی است.
مجموع دریافتی روزانه ویتامین ای در شما نباید بیشتر از ۱۰۰۰واحد بین المللی از این ویتامین باشد.
میزان مناسب دریافت روزانه برای ویتامین E برای افراد بالای ۱۴ سال حدود ۱۵ میلی گرم است.
مواد غذایی زیر منابع بسیار خوب ویتامین ای هستند:
♦ دانه آفتابگردان بو داده شده به ازای هر ۳۰ گرم مغز آن حدود ۷.۴ میلی گرم ویتامین ای دارد.
♦ فندق بو داده به ازای هر ۳۰ گرم حدود ۴.۵ میلی گرم ویتامین ای دارد.
♦ بادام زمینی بو داده به ازای هر ۳۰ گرم حدود ۲.۲ میلی گرم ویتامین E دارد.
♦ مغز بادام در هر ۳۰ گرم حدود ۶.۸ میلی گرم ویتامین E دارد.
♦ اسفناج جوشیده به ازای هر نصف فنجان حدود ۲ میلی گرم ویتامین E دارد.
یکی از راه های ساده برای افزایش میزان ویتامین ای در رژیم غذایی اضافه کردن یک قاشق غذاخوری روغن جوانه گندم است. شما میتوانید از دانه آفتابگردان هم به عنوان میان وعده استفاده کنید، این اصلاح در رژیم غذایی میتواند در حدود ۲۰ میلی گرم ویتامین ای برای شما فراهم کند که حتی چیزی بیشتر از نیاز روزانه شما هم است.
دریافت بیش از حد ویتامین E باعث ایجاد مسمومیت با ویتامین ای شده و مشکلات زیادی را برای سلامتی شما به همراه خواهد آورد.
یکی از عوارض مصرف زیاد ویتامین ای رقیق شدن خون است، این مکانیسم دقیقا برخلاف فرایند لخته شدن خون عمل میکند که یک واکنش دفاعی بدن برای مقابله با خونریزی است، این مساله زمانی مشکل ساز میشود که یک جراحت یا آسیب باعث خونریزی شده و در نتیجه خونریزی متوقف نمیشود و میتواند منجر به مرگ شود.
یکی دیگر از عوارض مصرف زیاد ویتامین ای سکته های هموراژیک هستند که به علت خونریزی در مغز افراد رخ میدهد. به طور کلی دریافت بیش از اندازه ویتامین ای باعث افزایش خطر مرگ در افراد میگیردد.
علاوه بر این مصرف دوز های بالای ویتامین ای با داروهایی نظیر آسپرین و وارفارین تداخل دارد و نباید همزمان مصرف شوند.
همچنین با برخی داروهای دیگر نظیر تاموکسیفن و سیکلوسپورین هم تداخل دارد و در صورتی که از داروهای خاصی مصرف میکنید قبل از مصرف ویتامین ای حتما با مشاور تغذیه یا پزشک خود مشورت کنید.
به همین دلیل باید از مصرف بیش از اندازه ویتامین ای خودداری کنید، میزان مجاز روزانه برای دریافت ویتامین ای حداکثر ۱۰۰۰IU میباشد.
بسیاری از افراد از ویتامین ای برای افزایش قدرت سیستم ایمنی، شاداب سازی پوست، سلامت مو و ناخن ها، پیشگیری از سرطان و جلوگیری از پیر شدن سلول ها استفاده میکنند.
با این حال مصرف زیاد ویتامین ای برای شما سودمند نخواهد بود مگر اینکه دچار کمبود ویتامین ای باشید.
بنابر این به طور کلی توصیه به مصرف ویتامین ای نداریم مگر اینکه شما دچار کمبود این ویتامین باشید یا یکی از حالت های زیر را داشته باشید:
♦ بیماری های سوء جذب چربی مثل بیماری کرون یا سیستیک فیبروزیز.
♦ افرادی که از رژیم های غذایی بسیار کم چرب استفاده میکنند.
گرچه ویتامین ای یک ویتامین بسیار ضروری و مهم برای بدن است اما مصرف بیش از اندازه آن میتواند برای بدن مشکل ایجاد کند و به آن آسیب برساند.
ویتامین E باعث رقیق شدن خون و در نتیجه خونریزی و یا سکته ی مغزی به علت خونریزی در مغز و نهایتا مرگ میشود.
برای اطمینان از اینکه دچار مسمویت با ویتامین ای نشوید مراقب باشید که بیشتر از ۱۰۰۰IU در روز از این ویتامین دریافت نکنید. البته دریافت این مقدار از طریق غذا تقریبا غیر ممکن است ولی در صورتی که از مکمل های غذایی و مولتی ویتامین ها استفاده میکنید باید مراقب این مسئله باشید.