رفلاکس معده یا سوزش سر دل یا ترش کردن زمانی رخ میدهد که اسید معده شما به داخل مری وارد شود، این بازگشت اسید در مقادیر کم معمولا رخ میدهد اما زمانی که رفلاکس معده بیش از اندازه شود میتواند مشکلاتی را برای فرد به همراه داشته باشد.
یکی از دلایل اصلی رفلاکس معده ضعیف شدن یا آسیب دیدن دریچه انتهای مری است. در شرایط عادی این دریچه از بازگشت غذا از معده به داخل مری جلوگیری میکند اما در فردی که به بیماری رفلاکس مبتلا است این دریچه وظیفه خود را به درستی انجام نمیدهد و در نتیجه منجر به رفلاکس و ترش کردن میگردد.
غذایی که شما مصرف میکنید و نوع رژیم غذایی شما بر روی مقدار ترشح اسید معده اثر گذار است، انتخاب صحیح مواد غذایی و داشتن رژیم غذایی مناسب میتواند به درمان رفلاکس معده کمک بسیار زیادی کند. در ادامه این مقاله غذاهای مناسب و نامناسب برای رفلاکس معده را بررسی میکنیم:
علائم رفلاکس معده ناشی از تماس اسید معده با قسمت داخلی مری میباشد که میتواند منجر به سوزش سردل یا ترش کردن و درد زیادی در ناحیه قلب شود. اگر اسید معده شما زیاد است بهتر است از غذاهای زیر در رژیم غذایی خود استفاده کنید تا میزان اسید معده در شما کم شود و علائم رفلاکس کاهش پیدا کنند.
البته توجه داشته باشید که مصرف این غذاها باعث درمان قطعی رفلاکس نمیشوند و شما باید تغییراتی نیز در سبک زندگی خود ایجاد کنید، اما مصرف این مواد غذایی با کاهش علائم بیماری و مشکلات ناشی از آن همراه است.
سبزیجات یکی از مواد غذایی بسیار مفید در طبیعت هستند که قند و چربی ندارند و به کاهش اسید معده کمک میکنند. از انتخاب های خوب در سبزیجات برای کاهش رفلاکس معده میتوان به لوبیا سبز، مارچوبه، بروکلی، گل کلم و سبزیجات برگ پهن اشاره کرد.
زنجبیل به طور طبیعی ضد التهاب است و از قدیم برای درمان سوزش سر دل و سایر بیماری های گوارشی دیگر مورد استفاده قرار میگرفته است.
برای درمان سوزش سر دل میتوانید از زنجبیل خرد شده یا رنده شده در اسموتی ها یا نوشیدنی های مختلف و یا به صورت چای زنجبیل مصرف کنید.
جو دو سر یکی از غلات بسیار سودمند برای درمان رفلاکس معده و یکی از منابع بسیار خوب فیبر است. یک رژیم غذایی با فیبر بالا با کاهش خطر ابتلا به رفلاکس معده در ارتباط است.
برنج سبوس دار و نانی که با گندم کامل هم تهیه شده باشد دارای فیبر بسیار بالایی است و میتوانید از آن برای کاهش علائم رفلاکس در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
میوه های غیر اسیدی مثل طالبی، خربزه، موز، سیب و گلابی و ... ترشح اسید معده را کمتر تحریک میکنند و برای افرادی که به رفلاکس معده مبتلا هستند مفید تر است.
مرکبات دارای ترکیباتی اسیدی هستند و موجب ترش کردن یا سوزش سر دل میگردند.
گوشت پرندگان مثل گوشت مرغ، بوغلمون، ماهی و غذاهای دریایی معمولا بدون چربی هستند و جزو گوشت های بدون چربی محاسبه میشوند و در کاهش علائم رفلاکس موثر هستند.
سعی کنید از این مواد غذایی به صورت کبابی یا آب پز و یا پخته شده استفاده کنید و آن ها را سرخ نکنید.
سفیده تخم مرغ برای کاهش علائم رفلاکس معده انتخاب خوبی است، زمان مصرف تخم مرغ زرده آن را جدا کنید زیرا زرده دارای چربی زیادی است و میتواند سبب تحریک ترشح اسید معده گردد.
منابع اسید های چرب خوب و مفید شامل آووکادو، گردو، بذر کتان، زیتون، کنجد و آفتابگردان هستند، برای کاهش علائم رفلاکس باید دریافت اسیدهای چرب اشباع خود را کاهش داده و از چربی های مفید و سالم گفته شده استفاده کنید تا به مرور زمان علائم رفلاکس در شما بهبود پیدا کند.
سوزش سر دل یا ترش کردن یکی از علائم اصلی رفلاکس معده یا GERD است، شما ممکن است پس از صرف یک وعده غذایی یا برخی از غذاهای خاص احساس سوزش در قسمت بالای معده و به سمت قلب ایجاد میشود. رفلاکس شدید میتواند منجر به حالت تهوع و بازگشت اسید زیادی به مری گردد و باعث آسیب به بافت مری شود.
از علائم دیگر رفلاکس معده میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
♦ سرفه خشک
♦ گلو درد
♦ نفخ
♦ مشکل در بلع
♦ احساس وجود یک توده در گلو
بسیاری از افراد که به رفلاکس معده مبتلا هستند احتمالا متوجه این موضوع شده اند که مصرف برخی از غذاهای خاص باعث بدتر شدن سوزش و ترش کردن در آنها میگردد. در افراد مختلف این غذاها میتوانند متفاوت باشند و شما باید به نوع غذاهای مصرفی خود توجه داشته باشید و غذاهایی که باعث بدتر شدن بیماری شما میکنند را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
برای تشخیص اینکه چه غذاهایی باعث تشدید رفلاکس در شما میشوند به این چند نکته توجه داشته باشید:
♦ چه نوع غذاهایی مصرف میکنید.
♦ در چه زمانی از روز این غذاها را مصرف میکنید.
♦ پس از مصرف غذاهای مختلف چه علائمی در شما بروز میکند.
یک یادداشت و یادامد از غذاهایی که در طول یک هفته مصرف میکنید با رعایت موارد بالا تهیه کنید و با مصرف غذاهای مختلف علائمی که آن نوع غذا در شما ایجاد میکند را ارزیابی کنید. در نهایت با پیدا کردن غذاهای خاصی که در شما باعث تشدید رفلاکس میشوند و حذف کردن آنها از رژیم غذایی خودتان، باعث بهبود علائم رفلاکس میشوید.
در کنار حذف مواد غذایی خاص باید رژیم غذایی خودتان هم طوری رعایت کنید که سبب کاهش رفلاکس در شما شود. توصیه های زیر را در رژیم غذایی درمان رفلاکس رعایت کنید تا به مرور زمان بیماری شما درمان شود:
هرچند پزشکان دقیقا نمیتوانند مشخص کنند که چه غذاهایی باعث افزایش ترشح اسید معده و بروز رفلاکس میگردد با این حال استفاده از برخی از غذاها در بیشتر افراد منجر به بروز رفلاکس معده میشود، برای کاهش علائم رفلاکس معده میتوانید توصیه های غذایی زیر را در رژیم غذایی خود رعایت کنید تا علائم رفلاکس در شما کاهش پیدا کند.
غذاهای پر چرب و سرخ کردنی میتوانند باعث شل شدن دریچه انتهای مری و در نتیجه رفلاکس شوند و در نتیجه اسید معده بیشتری به مری وارد میشود، بعلاوه چربی ها دیرتر هضم شده و معده دیرتر تخلیه میگردد که این مسئله هم به افزایش رفلاکس معده دامن میزند.
مصرف غذاهای پرچرب شما را در معرض رفلاکس معده قرار میدهد، بنابر این کاهش چربی دریافتی به شما کمک میکند تا علائم رفلاکس در شا بهبود پیدا کند.
مواد غذایی زیر دارای چربی بالایی هستند، از مصرف آنها خودداری کنید و یا مصرف آن ها را در رژیم غذایی خود کاهش دهید:
♦ غذاهای سرخ شده مثل سیب زمینی سرخ شده
♦ لبنیات پر چرب مثل شیر پرچرب، کره، خامه، پنیر خامه ای و ...
♦ گوشت های پرچرب یا سرخ کرده
♦ قسمت های چرب گوشت مثل پوست مرغ
♦ میان وعده های پرچرب مثل چیپس، بستنی و ...
♦ غذاهایی که در تهیه آنها از چربی زیادی استفاده شده
میوه ها و سبزیجات جزء مهمی از یک رژیم غذایی سالم به شمار میروند، اما مصرف برخی از میوه ها و سبزیجات بخصوص انواع اسیدی آن میتواند باعث بدتر شدن علائم رفلاکس معده شود. اگر شما به طور مکرر دچار رفلاکس و سوزش معده میشوید باید مصرف میوه ها و سبزیجات زیر را در رژیم غذایی خود محدود کنید:
♦ پرتقال
♦ گریپ فروت
♦ لیمو شیرین
♦ لیمو ترش
♦ آناناس
♦ گوجه فرنگی
♦ سس گوجه و غذاهایی که در تهیه آن از سس گوجه فرنگی استفاده میشود
♦ سس سالسا
شکلات حاوی ماده ای به نام متیل زانتین است، مطالعات نشان میدهند که این ماده باعث شل شدن عضلات میشود که این مسئله شامل عضله دریچه انتهایی مری هم میشود و در نتیجه باعث تشدید رفلاکس میگردد.
غذا ها و ادویه های تند و تیز مثل پیاز، سیر، فلفل و ... باعث تشدید علائم رفلاکس شده و سوزش سر دل را بدتر میکنند. البته این غذاها در همه افراد باعث تشدید رفلاکس نمیشوند اما اگر عادت به مصرف این غذاها دارید حتما وضعیت رفلاکس خودتان را پس از مصرف این مواد غذایی بررسی کنید.
فلفل، پیاز و ادویه های تند در بسیاری از افراد باعث بروز رفلاکس میگردند و محدود کردن مصرف آنها در رژیم غذایی احتمالا به بهبود علائم رفلاکس کمک کنند باشد.
افرادی که به رفلاکس مبتلا هستند احتمالا بعد از مصرف قهوه دچار رفلاکس میشوند و این مسئله بخاطر کافئین موجود در قهوه است، بهتر است برای مدتی مصرف قهوه را کاهش دهید.
نعنا و محصولاتی که در تهیه آنها از عصاره نعنا استفاده میشود مثل آدامس، نوشیدنی ها و ... هم میتوانند باعث تشدید رفلاک شوند و بهتر است از آنها در رژیم غذایی خود استفاده نکنید.
باید توجه داشته باشید که هرچند غذاهای گفته شده در لیست بالا به طور عمومی باعث تحریک ترشح اسید معده و تشدید رفلاکس میشوند اما هر فرد به طور اختصاصی نسبت به برخی از مواد غذایی دیگر واکنش نشان میدهند و اسید معده بیشتری ترشح میکنند، از جمله این مواد به قند های ساده و محصولات تهیه شده از آرد گندم میتوان اشاره کرد مثل نان، کراکر و ...
برای مدتی مصرف برخی از غذاهای را در رژیم غذایی خود محدود کنید تا نتیجه آن را در بهبود بیماری رفلاکس ببینید و در صورتی که حذف یک ماده غذایی باعث بهتر شدن وضعیت بیماری شما شد به مرور زمان آن را حذف و یا مصرف آن را بسیار محدود کنید.
علاوه بر نقش رژیم غذایی و تغذیه در درمان رفلاکس معده، تاثیر سبک زندگی شما هم در درمان بیماری رفلاکس معده بسیار پررنگ است، با رعایت مواردی که در ادامه گفته میشود میتوانید به درمان رفلاکس معده کمک کنید:
♦ از داروهای آنتی اسید برای کاهش تولید اسید معده استفاده کنید.
♦ وزن خود را در محدوده مناسب نگه دارید و اگر اضافه وزن دارید با رژیم لاغری وزن خود را کاهش دهید.
♦ از مصرف نوشیدنی های الکل دار خودداری کنید.
♦ سیگار نکشید.
♦ پرخوری نکنید و غذاها را به طور ککامل بجوید.
♦ تا ۲ ساعت پس از مصرف غذا دراز نکشید.
♦ از پوشیدن لباس های تنگ که بر روی معده فشار می آورد خودداری کنید.
♦ وعده شام را ۳ تا ۴ ساعت قبل از خواب مصرف کنید.
♦ در هنگام خواب سر خود را کمی بالاتر از بدن خود قرار دهید.