بیماری ریفلاکس معده یک اختلال هضمی است و زمانی اتفاق می افتد که اسید معده در طول مصرف غذا یا بعد از وعده غذایی به درون مری بر می گردد و باعث درد معده، سوزش سر دل یا سایر علائم می شود.
مری لوله ایی است که دهان را به معده متصل می کند. در انتهای مری دریچه ای به نام اسفنگتر وجود دارد که از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری می کند. زمانی که این دریچه در زمان نامناسب باز و بسته شود، علائم ریفلاکس معده دیده می شود. معمولا تشخیص ریفلاکس معده یا سوزش سر دل در کودکان مشکل است.
علائم ریفلاکس معده در کودکان جدی تر از یک درد معده گاه به گاه است. نوزاد ممکن است به ریفلاکس معده مبتلا باشد اگر علائم زیر را به همراه داشته باشد، در واقع علائم ریفلاکس در کودکان شامل موارد زیر است:
• از خوردن امتناع کند و وزن نگیرد.
• به سختی نفس بکشد.
• در ۶ ماهگی یا بعد از ان استفراغ کند.
• بهانه گیر باشد یا بعد از غذاخوردن درد داشته باشد.
اگر در کودکان و نوجوانان علائم زیر وجود داشته باشد می تواند تایید کننده ریفلاکس معده در این افراد باشد:
• درد یا سوزش در بخش فوقانی معده داشته باشد.
• درد و احساس ناراحتی در هنگام بلع وجود داشته باشد.
• سرفه های مکرر و خشک به همراه خس خس سینه داشته باشد.
• زیاد آروغ بزند.
• تهوع مکرر داشته باشد.
• مزه اسید معده را در حلق احساس کند.
• احساس کند غذا در گلوی او گیر کرده است.
• دردی داشته باشد که با دراز کشیدن بدتر می شود.
قرار گیری طولانی مدت مری در معرض اسید معده می تواند منجر به شرایطی شود که "مری بارت" گفته می شود. در صورتی که ریفلاکس معده کنترل نشود، می تواند باعث به وجود آمدن سرطان مری شود، اگر چه که سرطان مری در کودکان شیوع کمتری دارد.
نحوه درمان ریفلاکس در کودکان به شدت آن بستگی دارد. اما پزشکان اغلب از توصیه های ساده مبنی بر تغییر سبک زندگی شروع می کنند. برای مثال میتوانید توصیه های زیر را برای درمان ریفلاکس معده به کار ببرید:
• وعده های غذایی کوچک و مکرر مصرف کنید و از مصرف وعده غذایی ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب خودداری کنید.
• در صورت چاقی، استفاده از رژیم کاهش وزن توصیه می شود.
• از مصرف غذاهای حاوی ادویه، غذاهای پر چرب و میوه و سبزیجات اسیدی ( مانند پرتقال، کلم و ...) که می تواند منجر به تحریک تولید اسید معده و افزایش ریفلاکس معده شود، خودداری کنید.
• از مصرف نوشیدنی های کربناته و حاوی کافئین مثل نوشابه ها، قهوه و ... خودداری کنید.
• در هنگام خواب سر بالاتر از بدن قرار گیرد.
• از مصرف وعده های غذایی حجیم قبل از فعالیت های سنگین، ورزش یا در هنگام استرس خودداری کنید.
• از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید.
• استفاده از یک رژیم اصولی و منطقی به درمان ریفلاکس معده کمک میکند.
رژیم اصولی در ریفلاکس به این معنی نیست که شما مصرف تمام غذاهای مورد علاقه خود را از برنامه غذایی خود حذف کنید، بلکه گاهی تغییرات بسیار کوچک در رژیم غذایی فعلی شما می تواند از بروز علائم ریفلاکس معده پیشگیری کند.
یکی از ساده ترین راه هایی که می تواند ریفلاکس و سوزش معده را کاهش دهد، پرهیز از مصرف وعده های غذایی حجیم می باشد. این بدین معنی است که مصرف ۵ تا ۶ وعده غذایی در روز به جای دو تا سه وعده کوچک می تواند کمک کننده باشد. در ضمن شما باید حداقل ۳ ساعت قبل از خواب از مصرف غذا خودداری کنید.
از مصرف مواد غذایی زیر در رژیم غذایی خود پرهیز کنید زیرا مصرف این غذاها سبب تشدید علائم ریفلاکس معده می شود:
• نوشیدنی های کربناته
• غذاهای پر ادویه
• غذاهای سرخ شده و پر چرب
• غذاهای حاوی نعناع و عرق نعنا
• سیر
• پیاز
برخی غذاها یا نوشیدنی هایی که ممکن است در برخی افراد بیشتر از بقیه سبب تشدید علائم ریفلاکس معده شوند، شامل موارد زیر هستند که باید در رژیم غذایی ریفلاکس معده با احتیاط مصرف شوند و در صورت تشدید از آنها استفاده نکنید:
• آب مرکبات
• چای نعنا
• نوشیدنی های بر پایه گوجه فرنگی
• مصرف منظم قهوه
• شیر کامل یا شیرشکلات
• دونات
• شیرین های رولتی
• سیب زمینی سرخ شده
• چیپس سیب زمینی
• ماکارونی تهیه شده با سس های خامه ایی و پر چرب
• کره
• خامه
• مارگارین
• بستنی
• شکلات
• کیک های پرچرب و خامه ای
• گوجه فرنگی
• سبزیجات سرخ شده
• سبزیجات تهیه شده به همراه سس خامه
• مرکبات مانند پرتقال، لیمو و گریپ فروت و ...
• انواع گوشت مرغ، ماهی و گوشت قرمز سرخ شده
• سوسیس و هات داگ، انواع کالباس و پپرونی
با وجود اینکه مصرف برخی غذاها در رژیم غذایی ریفلاکس معده محدودیت دارد اما بسیاری از غذاهای سازگار با ریفلاکس وجود دارند که هر روز می توانید آنها را میل کنید. برای کنترل این بیماری، هدف تنظیم یک رژیم غذایی است که از انواع غذاهای سالم، مانند پروتئین های بدون چربی، کربوهیدرات های پیچیده، میوه و سبزیجات تشکیل شده است. غذاها و نوشیدنی هایی که می توانید در رژیم رفلاکس معده مصرف کنید در ادامه آمده است:
• شیر کم چرب یا بدون چربی
• آبمیوه ها غیر از آب مرکبات
• چای های گیاهی فاقد نعنا
• مقدار کم از روغن های زیتون، کنجد، آفتابگردان و...
• دانه ها و مغزها
• سس سالاد کم چرب
• همه انواع سبزیجات
• همه میوه ها به جز مرکبات مثل پرتقال، لیمو و...
• برنج
• پاستای ساده
• نان هایی تهیه شده از غلات کامل
• غلات کم چرب
• مافین های کم چرب
• پنکیک
• وافل
• جو دو سر
• سیب زمینی آبپز
• گوشت بدون چربی مانند مرغ و ماهی
• پنیر کم چرب
• ماست کم چرب
• حبوبات (لوبیا، نخود، عدس)
• تخم مرغ
• کره بادام زمینی
• سویا
• کوکی های کم چرب تهیه شده در خانه
• بستنی کم چرب
• شربت ها
• ماست یخی
• آب نبات های سفت
• کیک خانگی