کم کاری تیروئید بیماری ای هست که در آن توانایی بدن در تولید هورمون های تیروئیدی کاهش پیدا میکند، هورمون های تیروئیدی به رشد بدن، ترمیم سلولی و تنظیم متابولیسم کمک میکنند، در نتیجه افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند ممکن است دچار خستگی، ریزش مو، افزایش وزن، سرد بودن بدن و علائم مشابه دیگر شوند.(۱)
کم کاری تیروئید در بین ۱ تا ۲ در صد مردم دنیا رخ میدهد و شیوع آن در بانوان ۱۰ برابر بیشتر از آقایان است.(۲)
رژیم غذایی به تنهایی نمیتواند موجب درمان کم کاری تیروئید شود، گرچه همراهی رژیم غذایی کم کاری تیروئید با مصرف میزان مناسب دارو سبب بهبود عملکرد غده تیروئید و در نتیجه کاهش علائم کم کاری تیروئید میشود.
در این مقاله به بررسی بهترین رژیم غذایی برای کم کاری تیروئید میپردازیم، اینکه چه غذاهایی برای کم کاری تیروئید مفید است و چه غذاهایی برای کم کاری تیروئید مضر است.
هورمون های تیروئیدی سرعت متابولیسم بدن را تنظیم میکنند، هرچه متابولیسم شما بیشتر باشد بدن شما کالری بیشتری مصرف میکند، افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند هورمون های تیروئیدی کمتری تولید میکنند و این بدین معنی است که متابولیسم کمتری دارند و در نتیجه در حالت استراحت انرژی کمتری میسوزانند.
داشتن متابولیسم پایین ممکن است مشکلاتی را برای فرد به وجود بیاورند، از جمله خستگی دائمی، افزایش سطح کلسترول خون و مقاومت نسبت به کاهش وزن.(۳)
اگر به کم کاری تیروئید مبتلا هستید و نگران این مسئله هستید که نتوانید وزن خود را حفظ کنید و دچار افزایش وزن شوید بهتر است تمرینات هوازی مثل پیاده روی سریع، دویدن و ... را آغاز کنید.
مطالعات نشان داده است که انجام ورزش های هوازی موجب افزایش میزان هورمون های تیروئیدی میشود که در نهایت سبب افزایش متابولیسم در فرد مبتلا به کم کاری تیروئید میشود.(۴ ، ۵)
افزایش میزان پروتئین در رژیم غذایی کم کاری تیروئید میتواند سبب افزایش متابولیسم در این بیماران شود، در واقع مصرف بیشتر پروتئین در رژیم غذایی سبب بالا رفتن متابولیسم بدن میشود.(۶)
افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند معمولا متابولیسم پایینی دارند، تحقیقات نشان دهنده این موضوع هستند که داشتن فعالیت های هوازی میتواند به افزایش میزان هورمون های تیروئید منجر شود، به علاوه مصرف پروتئین بیشتر در رژیم غذایی کم کاری تیروئید سبب افزایش متابولیسم فرد بیمار میشود.
تعدادی از ریز مغذی ها برا عملکرد صحیح تیروئید لازم است:
ید یک ماده معدنی ضروری برای تولید هورمون های تیروئیدی است، بنابر این در افرادی که دچار کمبود ید هستند خطر ابتلا به کم کاری تیروئید بیشتر است.(۷)
کمبود ید بسیار شایع است و تقریبا در یک سوم مردم دنیا دیده میشود، البته این کمبود ید در کشور های کمتر توسعه یافته بیشتر است و در کشور های پیشرفته که از نمک ید دار و غذاهایی دریایی غنی از ید استفاده میکنند این کمبود ید کمتر دیده میشود.(۸)
اگر شما به کمبود ید مبتلا هستید از نمک خوراکی ید دار و یا غذاهای غنی از ید مثل غذاهای دریایی و یا غذاهای غنی شده با ید استفاده کنید.
تا زمانی که شما میتوانید ید مورد نیاز بدن خود را از طریق رژیم غذایی تامین کنید مصرف مکمل ید مورد نیاز نیست، تحقیقات نشان داده است که مصرف بیش از اندازه ید میتواند به غده تیروئید آسیب برساند، بنابر این از مصرف بیش از حد این ماده نیز باید خودداری کنید.(۹)
سلنیوم برای فعال کردن هورمون های تیروئید مورد استفاده قرار میگیرد به نحوی که بدن بتواند از هورمون های تیروئیدی استفاده کند.(۱۰)
بعلاوه سلنیوم دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است که موجب محافظت سلول های تیروئید در برابر اثر مخرب رادیکال های آزاد میشود.(۱۱)
مصرف غذاهای غنی از سلنیوم کمک زیادی به افزایش سطح سلنیوم در بدن شما میکند، از جمله غذاهای غنی از سلنیوم میتوان به بادام برزیلی، ماهی تن، ساردین، تخم مرغ و حبوبات اشاره کرد.
به این نکته مهم باید توجه کنید که از مصرف خودسرانه مکمل سلنیوم باید خودداری کنید و برای مصرف مکمل سلنیوم از کارشناس تغذیه و یا پزشک مشورت بگیرید، میزان زیاد سلنیوم برای بدن سمی است و نباید به صورت خودسرانه مصرف شود.(۱۲،۱۳)
درست همانند سلنیوم، روی هم به فعالسازی هورمون های تیروئیدی کمک میکند.(۱۴)
مطالعات نشان داده است که روی به تنظیم میزان TSH کمک میکند، TSH یک هورمون است که به غده تیروئید دستور ساخت و ترشح هورمون های تیروئیدی را صادر میکند.(۱۵)
در کشور های پیشرفته کمبود روی شایع نیست و معمولا نیاز روزانه افراد از طریق رژیم غذایی تامین میشود، در هر حال در صورتی که شما به کم کاری تیروئید مبتلا باشید باید میزان بیشتری از منابع روی را در رژیم غذایی کم کاری تیروئید استفاده کنید، از جمله منابع غنی از روی میتوان به گوشت قرمز و گوشت مرغ، مغز ها، حبوبات و صدف اشاره کرد.
بعضی از غذاها هم میتوانند برای کم کاری تیروئید مضر باشند و بیمار مبتلا به کم کاری تیروئید نباید از آنها استفاده کند:
گواتروژن ها موادی هستند که بر روی عملکرد طبیعی غده تیروئید تاثیر میگذراند، ریشه کلمه گواتروژن از کلمه گواتر که به معنی بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید است می آید که میتواند ناشی از کم کاری تیروئید باشد.
بسیاری از غذاهای معمول و رایج حاوی گواتروژن ها هستند، از جمله مواد غذایی زیر:(۱۷)
بر اساس مطالعات و تئوری های مختلف افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند باید از مصرف گواتروژن ها در رژیم غذایی کم کاری تیروئید خودداری کنند، هرچند به نظر میرسه که محدودیت مصرف گواتروژن ها فقط در افرادی که دچار کمبود ید هستند و یا مقدار زیادی از گواتروژن ها را مصرف میکنند مشکل ساز میشود.(۱۸ ، ۱۹ ، ۲۰ ، ۲۱)
البته شما میتوانید با پختن مواد غذایی گواتروژن، این مواد را غیر فعال کنید.(۲۲)
البته در مورد ارزن باید استثنا قائل شد زیرا این ماده حتی در صورتی که بیمار کمبود ید نیز نداشته باشد میتواند با عملکرد تیروئید تداخل داشته باشد و در رژیم غذایی کم کاری تیروئید نباید به هیچ عنوان مصرف شود.(۲۳)
در صورتی که دچار کم کاری تیروئید هستید خوشبختانه نیاز نیست که از مصرف بسیاری از غذاها پرهیز کنید، هرچند که از غذاهای گواتروژن باید در میزان کم و یا به صورت پخته شده مصرف کنید، بعلاوه باید از غذاهای فراوری شده که معمولا دارای محتوای کالری بالایی هستند خودداری کنید زیرا این غذا ها میتوانند به راحتی شما را با مشکل افزایش وزن و اضافه وزن مواجه کنند و مجبور به رژیم کاهش وزن شویم. در ادامه لیستی از غذاها که باید از آنها پرهیز کنید را میخوانیم:
در ادامه لیستی از غذاهایی که در رژیم غذایی کم کاری تیروئید باید با احتیاط مصرف شود را میخوانیم، این غذاها حاوی مواد گواتروژن هستند و در صورتی که مقدار زیاد مصرف شوند میتوانند برای بیماری که به کم کاری تیروئید مبتلا است مشکل ایجاد کنند.
غذاهایی که بر پایه سویا هستند: توفو، شیر سویا، تمپه و ...
سبزیجات خانواده کلم ها: کلم بروکلی، کلم کیل، گل کلم، اسفناج و ...
برخی از میوه ها: هلو، گلابی و توت فرنگی
نوشیدنی و دسر: قهوه، چای سبز، الکل - این نوشیدنی ها میتوانند تیروئید شما را اذیت کنند (۲۴، ۲۵، ۲۶)
افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند باید از مصرف خانواده ارزن، غذاهای فراوری شده، و مکمل های حاوی سلنیم، ید و روی (غیر از زمانی که پزشک یا کارشناس تغذیه تجویز کرده باشد) خودداری کنند، بعلاوه از غذاهایی که حاوی گواتروژن ها هستند باید به میزان معتدل استفاده کنند مگر اینکه مصرف این مواد موجب وخیم تر شدن بیماری آنها شود.
غذاهایی که برای استفاده در رژیم غذایی کم کاری تیروئید مفید است و میتوانید مصرف کنید شامل غذاهایی زیر است:
افراد مبتلا به کم کاری تیروئید باید رژیم غذایی بر پایه مصرف سبزیجات، میوه ها و گوشت ها داشته باشند و انرژی رژیم غذایی آنها اندکی کمتر از افراد عادی باشد تا از اضافه وزن و چاقی در بیمار جلوگیری کند.
کم کاری تیروئید یک مشکل جسمی است که در حدود ۱ تا ۲ درصد از مردم دنیا به آن مبتلا هستند، کم کاری تیروئید میتونه علائمی مثل خستگی، اضافه وزن و ... در پی داشته باشد.
خوشبختانه داشتن رژیم غذایی کم کاری تیروئید و مصرف منظم داروهای جایگزین میتواند به کاهش علائم و بهبود وضعیت بیمار کمک کند، ریز مغذی هایی که بری کم کاری تیروئید بسیار مفید هستند شامل ید، سلنیوم و روی هستند، پیروی از رژیم غذایی کم کاری تیروئید به بهبود علائم بیماری و جلوگیری از عوارض آن کمک بسیار زیادی به شما میکند، سعی کنید رژیم غذایی کامل و شامل میوه ها، سبزیجات و پروتئین ها داشته باشید و از مصرف غذاهای فراوری شده پرهیز نمایید.