نوشیدنی های کلاژن‌ دار

معجزه جوانی یا تبلیغات پوچ؟

یادتان می‌آید آن روزهای کودکی که مادربزرگمان می‌گفت "آب قلم بخور تا قوی بشی"؟ جالب است که امروز علم حقیقت این توصیه قدیمی را تایید می‌کند.
در واقع، آن "قوت" همان کلاژن بود؛ پروتئینی که ستون فقرات سلامت پوست، مو، مفاصل و استخوان‌هایمان است.
اما این روزها به جای دیگ قلم، شیشه‌های شیک نوشیدنی های کلاژن‌دار سوپرمارکت‌ها را پر کرده‌اند.
سوال اینجاست: آیا این نوشیدنی‌ها واقعاً همان معجزه‌ای هستند که ادعا می‌شود؟
یا فقط حباب‌هایی از تبلیغات هستند؟
در این مقاله، فارغ از حرف‌های بازاریابی، به شکلی علمی و کاربردی به این سوالات پاسخ می‌دهیم.

کلاژن چیست و چرا بدن ما به آن نیاز دارد؟

قبل از پرداختن به نوشیدنی‌ها، بهتر است با خود قهرمان داستان آشنا شویم.
کلاژن فراوان‌ترین پروتئین در بدن ماست؛ مثل چسبی است که اجزای بدن را به هم متصل می‌کند.
تصور کنید ساختمانی از آجر را در نظر بگیرید. آجرها سلول‌های شما هستند و کلاژن مانند ملات بین آن‌ها عمل می‌کند که ساختار را محکم و یکپارچه نگه می‌دارد.
جالب است بدانید که حداقل ۱۶ نوع کلاژن در بدن شناسایی شده، اما حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد آن از سه نوع اصلی تشکیل شده است:
نوع I:
- این نوع، سنگ‌بنای پوست، استخوان‌ها، تاندون‌ها و دندان‌های ماست. نوعII:
- این نوع بیشتر در غضروف‌ها یافت می‌شود و نقش کلیدی در سلامت مفاصل دارد.
نوع III:
- این نوع اغلب همراه با نوع I در پوست و رگ‌های خونی وجود دارد.
متاسفانه، تولید کلاژن در بدن از حدود ۲۵ سالگی به بعد، سالانه حدود ۱ تا ۱.۵ درصد کاهش می‌یابد. عوامل دیگری مثل نور خورشید، سیگار کشیدن و رژیم غذایی نامناسب نیز این روند را سریع‌تر می‌کنند.

نوشیدنی های کلاژن‌دار چگونه عمل می‌کنند؟

احتمالاً این سوال برای شما هم پیش آمده: "مگر کلاژن یک پروتئین درشت‌مولکول نیست؟ پس چطور با خوردن آن، مستقیم به پوست و مفاصل می‌رسد؟"
این یک سوال بسیار حیاتی است. در واقع، این تصور که کلاژن خورده شده عیناً به پوست شما می‌رسد، یک باور نادرست است. بدن ما موجود باهوشی است!
وقتی شما یک نوشیدنی کلاژن‌دار می‌نوشید، بدن در فرآیند گوارش، این پروتئین بزرگ را به اجزای کوچک‌تری به نام پپتیدهای کلاژن و اسیدهای آمینه تجزیه می‌کند.
این پپتیدها هستند که جذب جریان خون می‌شوند و مثل پیام‌رسان‌های کوچک در بدن گردش می‌کنند.
تحقیقات نشان می‌دهند که این پپتیدها می‌توانند به فیبروبلاست‌ها (سلول‌های تولیدکننده کلاژن در پوست) سیگنال بدهند تا تولید کلاژن جدید را تحریک کنند.
در واقع، شما با مصرف کلاژن، مواد اولیه و دستورالعمل ساخت را به طور همزمان به بدن خود می‌دهید، نه یک محصول نهایی!

آیا نوشیدن کلاژن واقعاً موثر است؟

نگاهی به پژوهش‌ها :
بیایید بدون غرض‌ورزی به چند یافته علمی نگاه کنیم.
یک مطالعه منتشر شده در ژورنال علوم پوست نشان داد زنانی که به مدت ۸ هفته مکمل کلاژن هیدرولیزات مصرف کرده بودند، در مقایسه با گروه دارونما، بهبود قابل توجهی در قابلیت ارتجاعی پوست خود تجربه کردند.
مطالعات دیگر نیز به نتایج مشابهی در زمینه کاهش چین‌وچروک رسیده‌اند.
اما فواید آن فقط به پوست محدود نمی‌شود:
- کمک به سلامت مفاصل: ورزشکاران و افراد مبتلا به آرتروز ممکن است با مصرف منظم کلاژن، کاهش درد مفاصل و بهبود تحرک را گزارش کنند
- تقویت سلامت استخوان‌ها: کلاژن بخش اصلی ماتریکس استخوان است و مصرف آن می‌تواند به جلوگیری از تحلیل استخوان کمک کند.
- رشد مو و ناخن: بسیاری از کاربران رشد سریع‌تر و مستحکم‌تر ناخن‌ها و موهای خود را از فواید مصرف کلاژن می‌دانند.

چگونه یک نوشیدنی کلاژن‌دار خوب انتخاب کنیم؟

با وجود برندهای مختلف در بازار، انتخاب می‌تواند سخت باشد. اینجا چند نکته کلیدی وجود دارد:
- به نوع کلاژن دقت کنید: برای پوست و استخوان‌ها به دنبال نوع I و III و برای مفاصل به دنبال نوع II باشید. بسیاری از محصولات خوب، ترکیبی از چند نوع را ارائه می‌دهند.
- میزان دوز مؤثر را بررسی کنید: اغلب مطالعات از دوزهای ۲.۵ تا ۱۰ گرم در روز استفاده کرده‌اند. محصولی را انتخاب کنید که حداقل ۵ گرم کلاژن در هر سروینگ داشته باشد.
- به فرم کلاژن توجه داشته باشید: کلاژن هیدرولیزات (Hydrolyzed Collagen) بهترین انتخاب است زیرا به پپتیدهای کوچک‌تری تجزیه شده که جذب آن برای بدن بسیار آسان‌تر است.
- به ترکیبات همراه نگاه کنید: بسیاری از نوشیدنی‌های کلاژن‌دار با ویتامین C، بیوتین، هیالورونیک اسید و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها غنی شده‌اند. ویتامین C برای سنتز کلاژن کاملاً ضروری است، بنابراین این ترکیب می‌تواند بسیار مفید باشد.

چگونه کلاژن را به رژیم غذایی خود اضافه کنیم؟

فرض کنید یک پاکت پودر کلاژن باکیفیت خریده‌اید. چطور می‌توانید از آن استفاده کنید؟
جذابیت اینجاست که پودر کلاژن معمولاً بی‌طعم است و به راحتی در مایعات سرد و گرم حل می‌شود.
می‌توانید آن را به سادگی در این نوشیدنی‌ها مخلوط کنید:
- قهوه یا چای صبحگاهی
- اسموتی‌های مختلف آبمیوه‌های طبیعی
- حتی سوپ یا سس پاستا (البته بعد از پخت)
مثلاً فرض کنید صبح خود را با یک اسموتی سبز (اسفناج، موز، یک قاشق پودر کلاژن و آب) شروع کنید.
این کار نه تنها دریافت کلاژن، بلکه دریافت ویتامین‌های لازم برای ساخت آن را نیز تضمین می‌کند.

سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا نوشیدنی های کلاژن‌دار عوارض جانبی دارند؟
- کلاژن به طور کلی برای اکثر افراد بی‌خطر است. اما از آنجایی که از منابع حیوانی (معمولا ماهی یا گاو) تهیه می‌شود، ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد حس سنگینی یا طعم نامطبوع در دهان شود. افراد با آلرژی‌های خاص باید به منبع کلاژن دقت کنند.
۲. نتیجه مصرف این نوشیدنی‌ها کی مشخص می‌شود؟
- مانند بسیاری از مکمل‌ها، اینجا هم شعار "معجزه یک شبه" را فراموش کنید. معمولاً برای دیدن اثرات محسوس بر روی پوست و مفاصل، باید حداقل ۸ تا ۱۲ هفته به طور منظم و پیوسته مصرف شود.
۳. منابع طبیعی کلاژن چه هستند؟
- اگر تمایلی به مصرف مکمل ندارید، می‌توانید روی منابع طبیعی تمرکز کنید. سوپ قلم گوشت یا ماهی، آب قلم، گوشت مرغ، ماهی، سفیده تخم‌مرغ و میوه‌های حاوی ویتامین C مانند مرکبات و توت‌فرنگی می‌توانند به تولید کلاژن در بدن کمک کنند.

سخن پایانی

نوشیدنی های کلاژن‌دار می‌توانند یک مکمل مفید و کاربردی برای مقابله با کاهش طبیعی کلاژن بدن باشند، به شرطی که با انتظارات واقع‌بینانه و انتخاب یک محصول باکیفیت همراه شوند.
آن‌ها معجزه فوری نیستند، اما در کنار یک رژیم غذایی سالم، خواب کافی و محافظت از پوست در برابر آفتاب، می‌توانند نقش مکمل ارزشمندی در حفظ جوانی، سلامت مفاصل و شادابی کلی بدن ایفا کنند.

این مقاله صرفاً جنبه آموزشی دارد و نباید جایگزین مشورت با متخصص تغذیه یا پزشک شود. برای دریافت برنامه غذایی اختصاصی یا رژیم متناسب با شرایط خود، حتماً با متخصص تغذیه مشورت کنید.

منابع

منبع: Varani, J., Dame, M. K., Rittie, L., Fligiel, S. E., Kang, S., Fisher, G. J., & Voorhees, J. J. (۲۰۰۶). Decreased collagen production in chronologically aged skin: roles of age-dependent alteration in fibroblast function and defective mechanical stimulation. The American Journal of Pathology, ۱۶۸(۶), ۱۸۶۱-۱۸۶۸.
منبع: Proksch, E., Segger, D., Degwert, J., Schunck, M., Zague, V., & Oesser, S. (۲۰۱۴). Oral supplementation of specific collagen peptides has beneficial effects on human skin physiology: a double-blind, placebo-controlled study. Skin Pharmacology and Physiology, ۲۷(۱), ۴۷-۵۵.

منبع: Clark, K. L., Sebastianelli, W., Flechsenhar, K. R., Aukermann, D. F., Meza, F., Millard, R. L., ... & Albert, A. (۲۰۰۸). ۲۴-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain. Current Medical Research and Opinion, ۲۴(۵), ۱۴۸۵-۱۴۹۶.

منبع: De Phillips, H. A., & Leach, W. M. (۲۰۲۰). The Role of Vitamin C in Collagen Synthesis. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.

WebMD: "Collagen Supplements: Benefits, Safety, and Effects" - به بررسی فواید و ملاحظات ایمنی می‌پردازد.

نگارش

یکشنبه - ۰۴ آبان ۱۴۰۴