تغذیه در شیمی درمانی: غذاهایی که در طول شیمی درمانی باید استفاده کرد

شیمی درمانی یکی از مراحل درمان بیماری سرطان میباشد که در آن از داروهای مختلفی برای بیمار مبتلا به سرطانی استفاده میگردد تا سلول های بدن را وادار به مبارزه به سلول های سرطانی کند.
شیمی درمانی ممکن است عوارض ناخوشایندی همچون خشکی دهان، خستگی، تهوع و استفراغ و یا عوراض دیگری را برای فرد بیمار به همراه داشته باشد.
با این حال نقش تغذیه مناسب و رژیم غذایی سالم در بیماران مبتلا به سرطان بر کسی پوشیده نیست، استفاده از غذاهای مناسب در رژیم غذایی علاوه بر اینکه به درمان بیماری کمک میکند، میتواند به کاهش عوارض ناخوشایند کمک کرده و از سوء تغذیه بیمار مبتلا به سرطان پیشگیری کند.
در ادامه غذاهایی که در طول دوره شیمی درمانی به بیمار شما کمک میکنند را بیان میکنیم:

جو دو سر مواد مغذی زیادی دارد که در طول دوره شیمی درمانی میتواند به شما کمک کند.
جو دو سر سرشار از کربوهیدرات، پروتئین و املاح مختلف است و کمی چربی های مفید نیز در خود جای داده. بعلاوه اینکه این ماده غذایی مفید حاوی فیبر محلولی است به نام بتاگلوکان که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش شما کمک کرده و باکتری های مفید روده شما را تغذیه رسانی میکند.
جو دو سر دارای بافتی نرم و خوش عطر و طعم است و بخصوص برای بیمارانی که در طول دوره شیمی درمانی دچار خشکی دهان یا زخم دهان یا گلو شده اند مناسب است.
جو دو سر را میتوانید به صورت پخته و یا به صورت بلغور خیس خورده در شیر استفاده کنید و به آن عسل یا انواع میوه ها را اضافه کنید.
به یاد داشته باشید که اگر میخواهید از جو دو سر در روز شیمی درمانی استفاده کنید، آن را با فاصله ۲ ساعت قبل از دوره شیمی درمانی میل کنید تا دچار عوارضی مثل تهوع نگردید.

اگر اشتهای شما کاهش پیدا کرده است آووکادو میوه ایست که میتواند کالری لازم و برخی از مواد مغذی را برای شما فراهم آورد تا دچار کمبود انرژی نشوید.
این میوه چرب که دارای بافتی نرم است مقدار زیادی چربی های مفید دارد که باعث کاهش کلسترول بد خون شده و کلسترول خوب را افزایش میدهد. از طرفی دارای مقدار زیادی فیبر است که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست در شما موثر است.
از آنجایی که بافت آووکادو بسیار نرم و چرب است، برای افرادی که دچار خشکی دهان یا زخم دهان هستند و یا دچار کاهش وزن شده اند بسیار مناسب است.
آووکادو را میتوانید به روش های مختلفی از جمله همراه با سایر سبزیجات یا تخم مرغ یا خوراک های دیگر و یا به صورت تنها استفاده کنید.

زمان استفاده از آووکادو مطمئن شوید که به خوبی آن را بشویید تا آلودگی های روی پوست آن کاملا تمیز گردد.

خستگی یکی از رایج ترین عوارض شیمی درمانی است.
تخم مرغ بخاطر پروتئین و چربی بالایی که دارد و همچنین ویتامین ها و املاح مفیدی که در آن موجود است میتواند به کاهش خستگی ناشی از شیمی درمانی کمک کند.
در عین حال که چربی موجود در تخم مرغ باعث افزایش انرژی در دسترس بدن میشود، پروتئین موجود در تخم مرغ از تحلیل عضلات شما جلوگیری میکند.
شما میتوانید تخم مرغ را به صورت آب پز شده یا سرخ شده استفاده کنید و یا به سایر غذاهای خود آن را اضافه کنید. فقط اطمینان حاصل کنید که به خوبی پخته شود زیرا میتواند حاوی آلودگی باکتریایی باشد.
بافت نرم و خوش طعم بودن تخم مرغ میتواند گزینه خوبی برای استفاده در رژیم غذایی بیماران مبتلا به سرطان باشد.

تغییر حس چشایی در طول دوره شیمی درمانی طبیعی است و برخی از بیماران از طعم ناخوش آب شکایت دارند و مصرف آب در این بیماران کاهش پیدا میکند.
در این وضعیت خوراکی هایی نظیر آبگوشت میتواند به شما در تامین آب مورد نیاز بدن کمک کند، بعلاوه اینکه دارای مواد مغذی ای است که از سبزیجات، گوشت و حبوبات موجود در آن خارج شده.
مصرف آبگوشت بخصوص در بیمارانی که دچار اسهال و استفراغ هستند و آب بدن خود را از دست داده اند بسیار مفید است، زیرا الکترولیت های مورد نیاز بدن بیماران مبتلا به سرطان را نیز تامین میکند.
اگر تمایل داشته باشید میتوانید به همراه آبگوشت از گوشت کوبیده آن نیز به همراه حبوبات و سبزیجات استفاده کنید، زیرا علاوه بر بافت نرم و خوش خوراکی که دارد میزان زیادی ویتامین و املاح و همچنین پروتئین برای بدن شما فراهم میکند.
اگر دچار کمبود اشتها هستید و یا از تحلیل عضلات خود نگران هستید میتوانید کمی پودر پروتئینی به آن اضافه کنید.
اگر دچار حالت تهوع هستید آبگوشت را کم چرب تهیه کنید، آبگوشت بخاطر نداشتن فیبر به سرعت هضم شده و مورد استفاده بدن قرار میگیرد. 

در طول دوره شیمی درمانی برخی اوقات ممکن است دسترسی کافی به غذا نداشته باشید، مانند زمانی که بیرون از منزل هستید و یا هر دلیل دیگری، در این زمان مغزیجات یک انتخاب بسیار مناسب برای شما هستند.
مغزیجات نه تنها بسیار خوش طعم هستند بلکه سرشار از ویتامین و املاح، پروتئین و چربی های مفید هم هستند و انرژی زیادی را برای بدن شما فراهم میکنند.
برخی از این ویتامین ها و املاحی که در مغزیجات موجود است آنتی اکسیدان های طبیعی بسیار قوی هستند که از سلول های بدن شما در برابر رادیکال های آزادی که به DNA آسیب میزنند محافظت میکنند.
اگر خوردن مغزیجات به علت زخم دهانی برای شما راحت نیست میتوانید از پودر مغزیجات یا کره مغزها مثل کره بادام زمینی استفاده کنید.

همانند مغزیجات، تخمه کدو هم یکی از میان وعده های بسیار خوش مزه و مغذی است.
تخمه کدو سرشار از چربی، پروتئین و آنتی اکسیدان هایی نظیر ویتامین E است که به کاهش التهاب بدن کمک کرده و نقش آنتی اکسیدانی بسیار قوی در بدن ایفا میکند.
بعلاوه اینکه تخمه کدو میزان زیادی آهن داشته و در بیمارانی که به کمخونی هم دچار هستند میتواند مفید واقع شود.
شما میتوانید مغز کدو را همراه با سایر مغزیجات استفاده کرده و یا به همراه میوه های خشک استفاده کنید تا طعم بهتر و مطبوع تری برای شما به همراه داشته باشد.

خانواده کلم ها از جمله کلم بروکلی، کیل، بروسل، گل کلم، کلم پیچ و... یکی از سبزیجات بسیار مفید و مغذی میباشند که حاوی ترکیبات مغذی ویژه ای میباشند.
کلم های حاوی ترکیباتی به نام سولفورافان هستند که به افزایش عملکرد مغزی و همچنین کاهش التهاب و آسیب سلولی منجر میشوند. مصرف سولفورافان ها بخصوص در بیمارانی که در دوره شیمی درمانی هستند میتواند بسیار مفید واقع شود.
کلم ها را میتوانید به صورت بخار بز یا آب پز و یا حتی رست شده با مقدار کمی نمک و روغن زیتون استفاده کنید. اگر سلول های چشایی شما دچار مشکل شده اند میتوانید مقداری آبلیمو به آنها اضافه کنید تا طعم آنها بهبود یابند.
توجه کنید که اگر دچار زخم دهان هستید از مصرف آبلیمو خودداری کنید زیرا باعث سوزش و آسیب به زخم میگردد.

اسموتی های خانگی یکی از بهترین انتخاب ها در زمانی هستند که جویدن غذا یا خوردن غذاهای جامد برای شما سخت و مشکل است و نمیتوانید به اندازه کافی از طریق رژیم غذایی مواد مغذی به دست آورید.
مزیت اسموتی های خانگی این است که تهیه آنها بسیار راحت و منعطف است و شما بر اساس سلیقه و اشتهای خود میتوانید انواع مختلفی از آنها را تهیه کنید و در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
به عنوان مثال میتوانید دو فنجان انواع میوه ها را با یک فنجان آب و کمی پودر پروتئین و شیر ترکیب کرده و یا پودر مغزیجات به آن اضافه کنید و در مخلوط کن ریخته و به طور کامل مخلوط کرده و میل کنید.
همچنین میتوانید کمی چربی های مفید مثل روغن زیتون، نارگیل یا پودر نارگیل هم به آن اضافه کرده تا کالری بیشتری داشته باشد.
اگر زخم دهان ندارید میتوانید کمی لیمو هم به آن برای طعم بهتر اضافه کنید.

اگر در دوره شیمی درمانی تجربه اسهال یا تهوع دارید نان خشک یا بیسکویت های ترد انتخاب مناسبی برای شما هستند. این مواد غذایی به راحتی هضم و جذب میشوند و از آنجا که کربوهیدرات زیادی دارند انرژی لازم برای بدن شما فراهم میکنند. از آنجایی که هضم ساده ای دارند برای زمانی که مشکلات گوارشی دارید انتخاب مناسبی هستند.
برای طعم بهتر میتوانید آنها را به کره مغزیجات، آووکادو له شده یا پنیر میل کنید.

اگر به غذاهای دریایی علاقه مند هستید توصیه میکنیم در هفته حداقل ۲ بار ماهی را در رژیم غذایی دوران شیمی درمانی خود قرار دهید.
غذاهای دریایی و علی الخصوص ماهی حاوی مقدار زیادی پروتئین و چربی مفید امگا ۳ هستند.
امگا ۳ یکی از مهمترین چربی ها و از اسید های چرب ضروری برای بدن است که به افزایش سلامت مغز و کاهش التهاب بدن کمک میکند.
پروتئین موجود در ماهی از تحلیل عضلات شما جلوگیری کرده و به طور کلی مصرف ماهی در رژیم غذایی دوران شیمی درمانی از کاهش وزن ناسالم که در شیمی درمانی اتفاق می افتد جلوگیری میکند.
از جمله ماهی های چرب میتوان به سالمون، ساردین، ماهی تن و قزل آلا آب آزاد اشاره کرد. ماهی هایی که چرب تر هستند مثل ماهی سالمون مقدار زیادی ویتامین دی هم برای شما فراهم میکنند که در افزایش سلامت استخوان و افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن موثر هستند. یک تکه ۱۵۰ گرمی ماهی سالمون همه نیاز بدن شما به ویتامین دی را تامین میکند.
شما میتوانید ماهی را به روش های گوناگون از جمله آب پز، تفت داده شده یا بخار پز تهیه کنید و از آن لذت ببرید.

شیمی درمانی میتواند عوارض ناخوشایندی چون خشکی دهان، تهوع، کم اشتهایی، خستگی و زخم دهان ایجاد کند که باعث تاثیر بر رژیم غذایی و غذاهای دریافتی شما شود.
دانستن این که چه غذاهایی برای شما مفید تر هستند و در دوران شیمی درمانی چه غذاهایی را بهتر است مصرف کنید میتواند به کاهش عوارض شیمی درمانی منجر گردد.
البته باید توجه داشته باشید که در دوره شیمی درمانی حتما غذاها را به خوبی بپزید تا آلودگی باکتریایی در غذا وجود نداشته باشد و منجر به مسمویت غذایی در شما نگردد.

در انتها اگر در جویدن یا بلعیدن غذا مشکل دارید و یا نمیتوانید از طریق دهان غذای لازم را دریافت کنید حتما با مشاور و متخصص تغذیه مشورت کنید.